Historia życia codziennego i obyczajów
Wieża Lancelota na Śląsku
„(…) któregoś dnia ujrzał przez okno, jak człowiek jakowyś pokrywał malowidłami ściany komnaty, która znajdowała się naprzeciwko jego więzienia (…). Pomyślał wtenczas, iż gdyby ściany jego więzienia zostały przyozdobione obrazami jego własnych mężnych czynów, słowami, jakie wyrzekły usta...
Czy media trzeba repolonizować? Burzliwe dzieje polskiej prasy regionalnej
Pierwsze tytuły pojawiają się już przed wojną, ale tak naprawdę znaczenia nabierają dopiero w PRL-u. Tworzone i wspierane przez władzę pozycje osiągają kosmiczne nakłady i trafiają pod przysłowiowe strzechy. Co się zmienia po 1989 roku? Historia regionalnych mediów…...
Lovran i Opatija – Istria przyciąga Polaków od końca XIX wieku
Zanim Polacy masowo ruszyli na wypoczynek na chorwacką Istrię, bywali tu już Piłsudski, Sienkiewicz, Żeromski, Mościcki. Na półwyspie Stanisław Witkiewicz (ojciec) mieszkał do śmierci.
Prusacy wymyślili system edukacji dla robotników i żołnierzy. Do dziś kształcimy w nim dzieci
Dzieci pracują w ciszy. Sztywny, regularny rytm nauki wyznaczają im dzwonki. Wszyscy siedzą w równo ułożonych ławkach i wykonują polecenia nauczyciela. Ten przekazuje wiedzę wyznaczoną przez podstawę programową. Na koniec kilkuletniego cyklu – ogólny egzamin. Brzmi znajomo? Bez...
Jurij Walentinowicz Knorozow – ten, który złamał kod Majów
Co łączy cywilizację Majów i ZSRR? Wydawać by się mogło, że niewiele. Jedna z najbardziej tajemniczych nacji Mezoameryki do dziś skrywałaby przed światem wiele swoich sekretów, gdyby nie pewien sowiecki historyk i epigraf – Jurij Walentinowicz Knorozow.
Jedna z najbardziej wpływowych przedwojennych marek. Dlaczego tak rzadko się o niej mówi?
Nazwa tej firmy stała się synonimem wytwarzanego przez nią produktu. Ogromną popularność zdobyła w Polsce i zagranicą. Stała się nawet oficjalnym dostawcą cesarskiego dworu, a w II RP – polskim symbolem sukcesu. Czy wiesz o jakiej marce mowa?
Wilkowo – ukraińska Wenecja
W powiecie kilijskim obwodu odeskiego, tuż przy granicy z Rumunią, znajduje się 10-tysięczne miasteczko Wilkowo, zwane ukraińską Wenecją. Podobnie jak jej włoska odpowiedniczka, ta miejscowość jest poprzecinana kanałami. Ich łączna długość wynosi 46 kilometrów. Poruszanie się po miasteczku...
Jak nie kastetem, to paragrafem. Antysemityzm w przedwojennej Polsce
Po śmierci marszałka Piłsudskiego studenci, prawnicy, lekarze, nauczyciele, architekci, a nawet piłkarze zaczęli wykluczać osoby pochodzenia żydowskiego ze swoich organizacji, stowarzyszeń, izb branżowych, a na uczelniach tworzyć getta ławkowe. Paragrafy aryjskie znalazły się w prawie państwowym i statutach...
Na dźwięk kolędy opuścili okopy i zjednali się z wrogiem. Rozejm bożonarodzeniowy w 1914 roku
W czasie I wojny światowej dwie wrogie armie toczyły zacięte boje. Gdy jednak przyszło im spędzić święta Bożego Narodzenia z dala od domu, wydarzyło się coś nieoczekiwanego. Słowa kolędy skruszyły zwaśnione serca i doprowadziły do tymczasowego rozejmu. Żołnierze...
Baw się dobrze, czyli jak powstały klocki Lego
Większość z nas zna klocki Lego. Dla jednych to ucieleśnienie największych marzeń oraz początek fantastycznych konstrukcji, dla innych koszmar rozrzucanych przez dzieci drobnych elementów. Ale czy kiedykolwiek zastanawialiście się, jak zaczęła się ich historia? I dlaczego zostały właśnie...
Maria Montessori – niezwykłe życie matki współczesnej pedagogiki
Jej nazwisko jest synonimem swobodnego rozwoju, buntu przeciwko tradycyjnym metodom nauczania, zamykającym dzieci w „szkolnych ławkach”. Jednak historia życia Marii Montessori to również opowieść o kobiecie walczącej o swoją pozycję oraz realizującej marzenia wbrew obowiązującym normom i uprzedzeniom.
Wrocław dla miłośników grozy
Szelest, jęki, zawodzenia, niewyraźne postacie w pustych korytarzach… Niemal każde miasto świata ma swoje legendy o zmarłych, którym niespieszno odejść w zaświaty. Miejsca, gdzie po zmroku można usłyszeć tajemnicze kroki, wzbudzają mieszankę strachu i zaciekawienia. I oczywiście szybko...
Râșnov – chłopski sen o potędze
Niemal w sercu dzisiejszej Rumunii nad rzeką Ghimbășel wznosi się potężna siedmiogrodzka twierdza – Râșnov. Mogłoby się wydawać, że nie ma w tym nic niezwykłego. Niezliczone zamki, forty, cytadele i warowne kościoły Transylwanii nadały tej krainie miano „karpackiej...
Największe zarazy w historii świata
Wraz z rozwojem cywilizacji rozprzestrzeniały się i mutowały choroby zakaźne. Duża liczba ludzi i zwierząt żyjących w bliskiej odległości od siebie, często w złych warunkach sanitarnych i żywieniowych, stanowiła podatny grunt dla chorób. Ponadto nowe zagraniczne szlaki handlowe...
Ciężka droga do drinka. O sposobach na upicie się w czasach prohibicji
Fikcyjni kapłani – korzystający z prawa do smakowania wina w celach religijnych, zamaskowane bary, obrotowe półki z alkoholem, winne cegiełki, a nawet specjalne gumy do żucia – to tylko garść sposobów na to, jak można było się upić,...
W poszukiwaniu karczmy, czyli co i gdzie pili Anglicy
Anglia, średniowiecze. Jesteś podróżnym. Spragnionym wędrowcem, który szuka noclegu i napoju, znużony trudem drogi. Słońce zaczyna chylić się coraz niżej a na horyzoncie zaczynają majaczyć pierwsze domostwa. Dokąd się udasz? Jakie masz możliwości?
Katowicki Spodek ma już 50 lat
Początkowo miał stanąć w Parku Śląskim, ale jego projekt tak spodobał się ówczesnym władzom, że wylądował w samym centrum miasta. Zanim oddano go do użytku, jego wytrzymałość testowało 4 tysiące żołnierzy, bo do końca nie wierzono, że ta...
Niemal pogrzebali firmę ojca. Temperament Guccich doprowadził modowe imperium na skraj upadku
Zaczęło się niewinnie. W 1921 roku Guccio Gucci, po latach ciężkiej pracy i odkładania każdego grosza, otworzył swój pierwszy sklep. Sprzedawał w nim tylko skórzane wyroby. Dziś stworzona przez niego marka to synonim luksusu. Mało jednak brakowało, a...
Żyrardów – kapitalizm z ludzką twarzą
Mieszkania, szkoły, szpital, przedszkole, dom kultury, kościoły – to wszystko oferował Żyrardów robotnikom pod koniec XIX wieku. Czym kierowali się właściciele zakładów lniarskich, budując miasto idealne, które wyprzedziło swoją epokę?
Zanim nastał czas benzyny, czyli krótka historia elektrycznych pojazdów
Napędzane prądem samochody już niebawem zdominują ulice. Ale nazywane dziś „zielonymi” pojazdy wcale nie są nowością…
Elizabeth Freeman – wygrać wolność
„Za każdym razem, gdy byłam niewolnicą, gdyby mi zaoferowano minutę wolności i powiedziano mi, że muszę umrzeć pod koniec tej minuty, wzięłabym ją – tylko po to, by przez minutę stać na Bożej ziemi jako wolna kobieta” –...
„Władcy much” z Tonga – czy historia z powieści wydarzyła się naprawdę?
„Władca much” Williama Goldinga to klasyka literatury XX wieku. Wydana w dziesiątkach milionów egzemplarzy, przetłumaczona na 30 języków książka opowiada o tym, jakie zło czai się w ludziach i jak łatwo jest je wyzwolić. Ponad dekadę po wydaniu...
Top 5 wskazówek dla ciężarnych kobiet w średniowieczu
Narodziny dziecka w średniowiecznej Europie stawiały kobiety przed szeregiem poważnych wyzwań i niebezpieczeństw. Wątpliwości zaczynały się od tego co pić podczas porodu, a kończyły na odpowiedzi na pytanie, podczas których świąt odprawiać modły o bezpieczną ciążę. Nie trudno...
Biznes jak pudełko czekoladek – historia zakładów cukierniczych E. Wedel
Gdyby się zastanowić, to nie ma chyba drugiej marki, która tak dobrze jak E. Wedel odzwierciedlałaby historię XX-wiecznej Polski. Od wielkiej prosperity w okresie międzywojennym, przez odbudowę z powojennych zniszczeń, po lata przymusowej nacjonalizacji w PRL. W tym...
Ostatni pojedynek, czyli gwałt, zemsta i śmierć w średniowiecznej Francji
Jean de Carrouges i Jacques Le Gris to dwaj średniowieczni rycerze, którzy pod koniec XIV wieku stoczyli ostatni w historii Francji pojedynek sądowy. Le Gris miał zgwałcić młodą żonę Carrouges’a, lecz jako protegowany swojego feudalnego pana mógł uniknąć...