Historia powszechna
Ekspedycja w nieznane – Siuksowie na drodze wyprawy Lewisa i Clarka
Historia USA pisana jest przede wszystkim przez zdobywców. Europejscy kolonizatorzy, którzy przed wiekami zaczęli się pojawiać na egzotycznym lądzie, spotkali się z naturalnym pięknem, ale też realnym niebezpieczeństwem. Przedstawiciele indiańskich plemion, pierwotnych władców amerykańskiego kontynentu, w pewnym sensie...
Gdyby nie on, 36 lat temu wybuchłaby III wojna światowa. Jak jeden człowiek ocalił ludzkość przed konfliktem nuklearnym?
Podczas zimnej wojny zdarzyło się wiele sytuacji, kiedy ludzkość stawała na krawędzi ostatecznego konfliktu. Ale ten jeden raz do wystrzelenia głowic atomowych było naprawdę blisko. Brakowało już tylko decyzji człowieka stojącego na warcie. To jemu zawdzięczamy fakt, że...
Czarna Księga
Sierpień 2002 roku, beskidzki Rožnov pod Radhoštem. W niedużym antykwariacie niedaleko rynku kupuję książkę. Czarno oprawioną, grubą księgę formatu A5. Choć teraz zapłaciłem za nią tylko 35 koron, to był kiedyś czas, gdy była bezcenna i niedostępna. Jednak...
Dziś mieszkania są tam najdroższe na świecie, kiedyś rządziły w nich brud i wszy. W jakich warunkach żyło się w XIX wieku na Manhattanie?
W latach 80. XIX wieku z powodu fali emigracji liczba mieszkańców Nowego Jorku wzrosła o jedną czwartą, a Dolny Manhattan stał się najgęściej zaludnionym miejscem na świecie. Lokatorzy czynszowych kamienic żyli w fatalnych warunkach. Wszechobecny brud, wszy i...
Belbuk, Swarożyc… a może Odyn? Kogo przedstawiały tajemnicze rzeźby z terenu ziem polskich?
O bogach czczonych niegdyś przez ludy słowiańskie wiemy stosunkowo niewiele. Najwięcej informacji mamy o religii plemion połabskich i Rusów. Znamy kilka imion bogów i wiemy, że stawiano im świątynie oraz posągi. Brak jednak szerszych wzmianek dotyczących terenów obecnych...
Jeden, by wszystkimi rządzić – dlaczego Tolkien rozpętał wojnę o pierścień?
Książki Johna R.R. Tolkiena już dawno weszły do klasyki literatury i jednoczą rzesze fanów na całym świecie. Stworzony przez niego i dopracowany w najmniejszych szczegółach świat inspirowany był mitologiami, wierzeniami i baśniami. Dlaczego to właśnie pierścień stał się...
Święta morderczyni. O Oldze Kijowskiej, która w akcie zemsty nie wahała się przelać krwi tysięcy niewinnych ludzi
Podobno zemsta jest słodka. Można przez to odnieść wrażenie, że najlepiej nadaje się na deser. Trzymając się tej metafory, dla Olgi Kijowskiej zemsta stanowiła posiłek składający się z dwóch przystawek, pierwszego dania i ogromnego dania głównego.
Enigma. Bitwa o tajemnicę
Złamanie przez poznańskich kryptologów szyfrów Enigmy było początkiem wielkiej „bitwy o tajemnicę”, toczonej przez całą wojnę. Łamacze Enigmy robili wszystko, by utrzymać swój sukces w sekrecie. Tymczasem niemiecki wywiad poszukiwał informacji o tym, czym Biuro Szyfrów zajmowało się...
Chłop żywemu nie odpuści, czyli awantura w średniowiecznej wsi
Awantury, bójki i kradzieże – okazuje się, że chłopi nie ograniczali się do obsiewania pól i zbierania plonów. Życie na wsi obfitowało w ludzkie dramaty i spory. Jak karano przedmałżeński seks i jak często można było zginąć w...
Kolor w „wiekach ciemnych”
Skąd się wzięło powiedzenie „rudy to fałszywy” lub „żółte papiery”? W jaki sposób mnisi rywalizowali ze sobą za pomocą koloru swoich szat? Czy kolor może być dobry lub zły? Średniowiecze to wcale nie takie ciemne wieki.
Preludium „Gry o tron” w nadtybrzańskim wydaniu
Cesarz – olbrzym, dwie głowy spadające ze schodów i 50 lat chaosu w państwie – Rzym cesarski w swoim najlepszym wydaniu?
Kto nie lubi Indiany Jonesa?! O początkach Kina Nowej Przygody
Reżyserzy świetnie się bawili, a krytycy rozpaczali nad upadkiem kultury filmowej. Czym było Kino Nowej Przygody, któremu zawdzięczamy Indianę Jonesa i Gwiezdne Wojny?
Barwne życie i tajemnicza śmierć Caravaggia
Michelangelo Merisi da Caravaggio był bardzo kontrowersyjną postacią, niczym wahadło oscylującą między geniuszem i całkowitym upodleniem. Czyżby zdołał zyskać na tyle zażartych wrogów, by któryś postanowił w końcu się go pozbyć?
„Blondas” w kajaku i fajerwerki w Bordeaux, czyli krótki poradnik jak rozwścieczyć Hitlera
Nazywali go „Blondasem”, chociaż był całkowicie łysy, a swój przydomek zawdzięczał jedynie cienkiemu, złocistemu wąsikowi. Jego akcje sabotażowe w „łupinach orzechów” zadały niemieckiej flocie handlowej dotkliwy cios.
Niezwykła Polka, która wymyśliła piękno. Kim była Helena Rubinstein?
78 pudrów, 62 kremy, 115 szminek, a poza tym dziesiątki perfum, mydełek i innych specyfików – taki „spadek” pozostawiła po sobie Helena Rubinstein. W chwili śmierci jej majątek szacowano na 100 milionów dolarów. Jak stworzyła swoje kosmetyczne imperium?
Zagadka mapy Piri Reisa
Mapa odkryta w pałacu Topkapi w Stambule w 1929 roku w dalszym ciągu budzi wiele kontrowersji. Mowa o pewnym lądzie, który na niej widnieje.
Bezwzględna tyranka znad Nilu. Jak rodziła się legenda Kleopatry?
Urodziła się jako jedna z wielu pretendentów do tronu egipskiego. Jako jedna z nielicznych kobiet została wykształcona i nie bała się sięgnąć po to, co jej się należało. Wpływała na wielkich starożytnego świata. Jak wyglądała młodość i początek...
Biznes, strach czy prawdziwe nawrócenie? Dlaczego Islandia przyjęła chrześcijaństwo?
Islandczycy to wyjątkowy naród. Znani są z wielu oryginalnych zwyczajów, jak choćby z powszechnej (podobno) wiary w elfy. Tysiąc lat temu ta – odziedziczona po skandynawskich przodkach – wiara musiała być zdecydowanie silniejsza. Propozycja wprowadzenia nowej religii nie...
Szczęśliwcze! Przywiodła cię do mnie fortuna*. O prostytucji w starożytnym Rzymie słów kilka
Katon i Seneka odradzali chodzenie do lupanarów (rzymskich domów publicznych). Miejskie graffiti (lub dipinti) mówiły o rozkoszach, które można było dostać już za dwa asy. Czyją radą powinien kierować się Rzymianin? Panować nad żądzą czy oddać się...
Herman Wirth – ekscentryczny poszukiwacz prawdy czy kolejny zwariowany nazista?
Architekci III Rzeszy jako jeden z elementów swojej propagandy wykorzystywali ideę pangermanizmu. Powszechnie znane hasła o „rasie panów” bardzo szybko zyskiwały zwolenników wśród podupadającego moralnie społeczeństwa niemieckiego. W jaki sposób dr Herman Wirth przyczynił się do podniesienia narodu...
Festiwal Woodstock! Tak narodziła się legenda
Wyczerpane zapasy żywności, fatalne warunki sanitarne, huraganowe burze, a jednocześnie miłość, wolność i muzyka. Jak wyglądał pierwszy, legendarny festiwal Woodstock?
Krwawa Mary. Dlaczego Maria I Tudor otrzymała ten przydomek?
Pierwsza kobieta, która zasiadła na angielskim tronie, do historii przeszła również jako… najbardziej okrutna. Dlaczego pierworodną córkę Henryka VIII nazwano „Krwawą Mary”? I czy faktycznie zasłużyła sobie na ten przydomek?
Polak, który zabił cara. Kim był pierwszy polski terrorysta?
Miał 26 lat, gdy oddał życie za sprawę, o której słuszności był święcie przekonany. Na kartach historii zapisał się jako zamachowiec, morderca cara Aleksandra II. Pod wieloma względami różnił się jednak od współczesnych zamachowców samobójców. Kim był Ignacy...
„Niszczycielskie pasożyty” i „szkodniki”. Jak przedstawiała Żydów nazistowska propaganda?
W listopadzie 1940 roku w niemieckich kinach odbyła się premiera osławionego filmu Der Ewige Jude. Tym samym nazistowska propaganda sięgnęła nowego dna. Jak straszono zwyczajnych Niemców wizerunkiem „złego Żyda”?
Narodziny bomby atomowej. Jak wyglądał pierwszy udany test broni nuklearnej w dziejach?
16 lipca 1945 roku zmienił losy świata. Po latach starań Amerykanie w końcu dopięli swego. Gdy pustynię nieopodal Alamogordo w stanie Nowy Meksyk rozświetlił atomowy błysk, naukowcy zaangażowani w projekt Manhattan wstrzymali oddech. Oto udało im się stworzyć...