Inne
Od Korsyki do Świętej Heleny. Wszystkie wyspy Napoleona
Gdy jesienią 1815 roku – parę miesięcy po klęsce pod Waterloo – Napoleon Bonaparte spojrzał po raz pierwszy na bazaltowe zbocza Świętej Heleny, wyłaniające się zza horyzontu, bez słowa wrócił do swojej kajuty na brytyjskiej fregacie Northumberland. Przecież...
Boże Narodzenie 1920. O czym myśleli i jak spędzali święta Polacy sto lat temu?
Tegoroczne święta są bardzo specyficzne. Spędzamy je w dobie pandemii, która odmieniła życie ludzi nie tylko w naszym kraju, ale i na całym świecie. To dobry moment, aby spojrzeć, w jaki sposób świętowali Boże Narodzenie Polacy równo sto...
Szachy. Niezwykła historia „królewskiej gry”
Choć początkowo była to gra iście królewska, to z czasem szachy stały się dostępne dla wszystkich. Za bierki szachowe łapały takie osobistości jak Napoleon Bonaparte czy Józef Piłsudski. W cieniu „zimnej wojny” rozegrał się prawdziwy szachowy bój. Rywalizacja...
Czy komunizm w Polsce można było uratować? Czyli o alternatywie dla Okrągłego Stołu
Kiedyś żartowano: do czego można porównać komunizm? Do lotu samolotem: widoki są wspaniałe, wszystkim chce się wymiotować, a wysiąść nie można! Koniec lat 80. tak właśnie wyglądał. Ale najgorsza była świadomość, że tak może być już na stałe....
Jasny promień w grudniowy dzień. Aleksander Gieysztor – człowiek, który pomógł napisać historię Polski
12 grudnia 1980 roku po 13 godzinach głosowania nowym prezesem Polskiej Akademii Nauk został prof. Aleksander Gieysztor – jeden z najwybitniejszych historyków w kraju. Tak właśnie polska nauka odpowiedziała na zmiany, jakie zachodziły pod wpływem „Solidarności”.
W grudniu 1980 roku nad Polską wisiało widmo bratniej „pomocy”. Rosjanie tylko czekali na rozkaz ataku…
40 lat temu świat na chwilę wstrzymał oddech. 8 grudnia 1980 roku radzieckie wojska były gotowe do inwazji na Polskę. Do ataku przyszykowano – wedle CIA – nawet jednostki spadochronowe. A przecież nad Wisłą i tak stacjonowało kilkadziesiąt...
Traktat PRL–RFN. Jak w 1970 roku usiłowano „znormalizować” stosunki polsko-niemieckie?
To był chyba najszczęśliwszy dzień Władysława Gomułki jako przywódcy Polski – 50 lat temu, 7 grudnia 1970 roku, zawarto polsko-niemiecki układ graniczny. Nawet przeciwnicy systemu uważali, że to ważny dokument. Radość Gomułki nie trwała jednak długo. Wkrótce zmiotły...
Szczęśliwa Ferrara. To miasto zdołało oprzeć się czarnej śmierci…
„A wtedy kipiały ich uda i ramiona […]. Zakażał się cały organizm, tak że pacjent gwałtownie wymiotował krwią. Wymioty trwały nieprzerwanie przez trzy dni, bez jakichkolwiek oznak ozdrowienia, a następnie pacjent umierał” – pisał franciszkanin Michael Piazza, oddając...
Wygrać – zanim przyjdą rachunki. Jaką rolę odegrał Helmut Kohl w zjednoczeniu Niemiec?
Rok 1990 miał być początkiem dobrobytu wszystkich Niemców. Tak zapewniał Helmut Kohl, opowiadając o „kwitnących krajobrazach”. 2 grudnia wyborcy z obu krajów mu uwierzyli. Ale rachunek za zjednoczenie i tak przyszło im zapłacić.
Żelazna Dama płacze… Kulisy dymisji Margaret Thatcher
Był 28 listopada 1990 roku. Margaret Thatcher ze łzami w oczach opuszczała dom pod jednym z najsłynniejszych adresów na świecie, Downing Street 10. Mieszkała tam od 1979 roku. Rządziła krajem 11 lat. Władzy pozbawiło ją najbliższe otoczenie –...
Twierdza Kraków uratowana! Walki na Wzgórzu Kaim i obrona miasta
Informacja o wybuchu Wielkiej Wojny dotarła do Krakowa 28 lipca 1914 roku. Kilka dni wcześniej ogłoszono mobilizację. Do miasta zaczęli zjeżdżać rekruci – było ich tak wielu, że zabrakło miejsc w koszarach. Atmosfera nie była jednak napięta, wszak...
Od wiecu do sejmu. Jak narodziła się w Polsce monarchia parlamentarna?
30 maja 1505 roku sejm radomski uchwalił konstytucję nihil novi, wprowadzającą zasadę, że bez zgody szlachty nie można ustanowić żadnego nowego prawa. Zdaniem prof. Wacława Uruszczaka to właśnie tego dnia ustrój Królestwa Polskiego zaczął się zmieniać z oligarchii...
Od starożytnego fast foodu do wytwornych nowożytnych lokali. Skąd się wzięły restauracje?
Goście księcia Aleksandra Farnese właśnie zaczęli delektować się francuskim bulionem, gdy armatni pocisk rozerwał głowę oficera siedzącego obok gospodarza. Druga kula zabiła kolejnych dwóch wojskowych, a ich mózgi i krew rozprysły się po całym stole. Władca Parmy zapewne...
Najsmaczniejszy „szaszłyk” PRL, czyli historia króla złodziei Zdzisława Najmrodzkiego
U szczytu przestępczej kariery miał wszystko – pieniądze, kobiety, drogie auta i sławę. Zdzisław Najmrodzki, przez kolegów z przestępczego światka zwany „szaszłykiem”, gdyż zabawnie przekręcał nazwę tej potrawy, stał się legendą komunistycznej Polski. Był celebrytą swoich czasów. Reportaże...
Polowanie na kapitana Żychonia. Jak Niemcy usiłowali się pozbyć asa polskiego wywiadu?
Uwieść, upić, uprowadzić. A w ostateczności zabić – takie zadanie od Abwehry otrzymała piękna Czesława Bociańska. Jej ofiarą miał być nie byle kto, bo szef bydgoskiej ekspozytury Oddziału II Sztabu Głównego Jan Henryk Żychoń, as polskiego wywiadu.
„Lew morski” Napoleona. 140 lat przed Hitlerem Bonaparte szykował się do inwazji na Anglię
Płonące wraki francuskich okrętów pod Abukirem jednoznacznie potwierdziły zdecydowaną przewagę Royal Navy na morzach świata. Jednak unoszące się nad pobojowiskiem dymy nie przesłoniły generałowi Bonapartemu celu, do którego dążył od dawna – ostatecznego pokonania znienawidzonego Albionu. Trzeba było...
Śmierć dzieci rewolucji. Jak Stalin rozprawił się z polskimi komunistami?
„Nie uważam Czerwonej Armii za nieprzyjaciela. Przeciwnie, witam jak przyjaciela Narodu Polskiego” – stwierdził w Sejmie na kilka dni przed Bitwą Warszawską, polski komunista – Tomasz Dąbal. Przez lata wiernie służył Stalinowi, lecz ostatecznie skończył marnie – jako...
Krakowski południk zerowy, czyli małopolskie Greenwich
W dawnych wiekach większość ludzi była na bakier z geografią. Starano się jednak opisywać odległe miejsca, odmalowując słowami wygląd okolicy lub skupiając się na charakterystycznych punktach. Znalazło się też paru takich, którzy podjęli się określenia współrzędnych geograficznych. Jeden...
To była jedna z największych afer kryminalnych PRL. Gdzie podziały się skarby ukradzione w ramach operacji „Żelazo”?
Złote zegarki, kolie z kamieniami szlachetnymi, kolczyki, bransoletki, spinki ze złota i platyny, skórzane kurtki, buty i aktówki oraz antyki – takie precjoza kradli na masową skalę agenci Polski Ludowej wysyłani na Zachód. Operacja „Żelazo” miała zwiększyć rezerwy...
Tajemnicza śmierć brytyjskich alpinistów. Co wydarzyło się w górach Kaukazu?
W drugiej połowie XIX wieku Alpy miały coraz mniej tajemnic. Europejscy wspinacze poszukujący nowych wyzwań skierowali więc swoje oczy na Kaukaz. Znajdowały się tam wysokie górskie szczyty, które wiąż czekały na swoich zdobywców…
Najgłupsze słowa mądrych ludzi, czyli przepowiednie, które się nie sprawdziły
Każdy czasem żałuje swoich słów, kiedy te okazują się absolutną bzdurą. Gorzej, jeśli jest się znanym naukowcem lub autorytetem i krytykuje się nowe wynalazki, takie jak komputer czy telefon. Oto zestawienie najmniej trafnych przepowiedni dotyczących przyszłości technologii, bez...
Operacja Magic Carpet, czyli powrót do domu 8 milionów żołnierzy po zakończeniu II wojny światowej
Po kapitulacji III Rzeszy, a następnie Japonii dowództwo aliantów stanęło przed nie lada wyzwaniem – należało zapewnić transport do domu aż 8 milionom żołnierzy. W ten oto sposób rozpoczęła się jedna z największych operacji logistycznych w dziejach, którą...
Nie tylko Kasztanka. Wszystkie zwierzęta Piłsudskiego
Zapalony myśliwy, a może miłośnik zwierząt i natury? Czy Józef Piłsudski poparłby „piątkę dla zwierząt”?
Aby udowodnić, skąd się biorą dzieci, ten naukowiec… zakładał żabom majtki!
Lazzaro Spallanzani był wyjątkowym naukowcem, którego dokonania pchnęły naprzód badania nad rozmnażaniem. Choć trzeba przyznać, że jego metody bywały nieco dziwaczne…
Powstanie Warszawskie – bez broni, bez amunicji i… bez łączności
Komenda Główna Armii Krajowej podjęła decyzję o rozpoczęciu Powstania Warszawskiego, chociaż konspiracyjnym oddziałom bojowym dramatycznie brakowało broni i amunicji. Jak się okazało, nie to było najgorszym problemem. Największą bolączką powstańczych oddziałów była… łączność, a właściwie jej brak.