fot.Bundesarchiv, Bild 183-S69236, lic. CC-BY-SA 3.0 Obóz w Pithiviers, 1941 (fot. Bundesarchiv, Bild 183-S69236, lic. CC-BY-SA 3.0)

Powstała w 1938 roku francuska spółka kolejowa SNCF wyasygnowała 2,3 miliona dolarów na stworzenie nowego muzeum na dawnej stacji Pithiviers, znajdującej się tuż obok pozostałości obozu koncentracyjnego o tej samej nazwie. To stąd przy wsparciu SNCF rząd Vichy wysyłał Żydów do Auschwitz.

Po zajęciu Francji przez Trzecią Rzeszę utworzono państwo satelickie z rządem Vichy, które mimo sporej autonomii przyjęło, podobnie jak państwo Hitlera, politykę antyżydowską. Wprowadzono między innymi szereg antysemickich przepisów.

Na terenie Francji rozpoczęły się łapanki Żydów, w tym słynna obława Vel d’Hiv z 16 lipca 1942 roku, w trakcie której 9000 policjantów zatrzymało 12884 Żydów. Wśród nich znalazło się wielu mieszkających w okolicach Paryża emigrantów z Polski. W tej obławie schwytano w sumie 4051 żydowskich dzieci, z których żadne nie przeżyło Holokaustu. Z całej grupy złapanych tego dnia ocalało zaledwie 25 osób.

Bardzo szybko rząd Vichy zdecydował o utworzeniu kilku tranzytowych obozów koncentracyjnych, usytuowanych wokół Paryża, do których kierowano wyłapywanych w kraju Żydów. Pierwszym z nich był obóz w Pithiviers. Pierwsi więźniowie przybyli tam 14 maja 1941 roku i, jak podaje smithsonianmag.com, byli to w większości emigranci z Polski mieszkający w prefekturze Paryża. Rozlokowano ich w 19 barakach, pilnowanych przez strażników rządu Vichy pod niemieckim nadzorem.

Musimy pamiętać o tym, co zrobiliśmy…

Pomiędzy rokiem 1941 i 1943, przy wsparciu logistycznym ze strony SNCF, ze stacji kolejowej Pithiviers wyruszyło osiem transportów, w których znalazło się  16 000 Żydów. Stacją końcową było Auschwitz, gdzie wielu z nich natychmiast skierowano do komór gazowych.

W 1969 roku stację Pithiviers zamknięto, a miejsce odwiedzały głównie lokalne szkolne wycieczki. W 2018 roku stację zaczęto remontować, a władze lokalne obiecały, że przeznaczą kilkaset tysięcy euro na stworzenie wystawy edukacyjnej, nadanie stacji statusu zabytku i inne podobne przedsięwzięcia. Przedstawiciele spółki SNCF, która ma przeznaczyć 2,3 miliona dolarów na stworzenie na stacji muzeum, podkreślają, że muszą pamiętać, jaką rolę firma odegrała w wywózkach Żydów.

Źródła informacji:

1. French national rail building Holocaust museum at abandoned station, jta.org [dostęp 31.12.2018].
2. Museum to Be Built at Site of Nazi-Occupied France’s First Concentration Camp, smithsonianmag.com [dostęp 31.12.2018].