Bitwa pod Falaise (8–22 sierpnia 1944)

fot.domena publiczna Kolumna niemiecka zniszczona przez polskie czołgi.

Bitwa pod Falaise, kocioł Falaise (8–22 sierpnia 1944) – bitwa stoczona na terenie Francji w ramach operacji „Overlord”.

1 Dywizja Pancerna (dowódca – generał dywizji Stanisław Maczek), działająca w ramach kanadyjskiego 2 Korpusu Armijnego z 1 Armii kanadyjskiej, uczestniczyła w okolicach miasta Falaise (Normandia) w operacji okrążenia trzech niemieckich związków operacyjnych ze składu Grupy Armii „B”: 7 Armii, 5 Armii Pancernej oraz Grupy Pancernej Eberbacha.

8 sierpnia skoncentrowana w rejonie Caen 1 Dywizja Pancerna wzięła udział w uderzeniu wojsk sprzymierzonych w kierunku południowym na Falaise i po sześciodniowych krwawych walkach osiągnęła linię rzeki Laison. 14 sierpnia oddziały polskie otrzymały nowe zadanie wyprowadzenia ataku w kierunku południowo-wschodnim i opanowania miejscowości Trun, a następnie Chambois, celem przecięcia dróg odwrotu na wschód okrążonym dywizjom niemieckim. Zadanie to zostało wykonane dopiero 19 sierpnia wieczorem, kiedy to 1 Dywizja Pancerna zajęła Chambois oraz mające kluczowe znaczenie wzgórze 262 (Mont-Ormel, tak zwana Maczuga). Po zorganizowaniu tak zwanej obrony okrężnej oddziały polskie prowadziły tam do wieczora 21 sierpnia zażarte walki zarówno z dywizjami usiłującymi wydostać się z „kotła” (1 Dywizja Pancerna SS, 9 Dywizja Pancerna, 116 Dywizja Pancerna), jak i z oddziałami niemieckimi usiłującymi rozerwać pierścień okrążenia od wschodu i północy (2 Dywizja Pancerna SS, 10 Dywizja Pancerna, 21 Dywizja Pancerna).

Dywizja polska zdołała mimo to utrzymać zajmowane pozycje aż do czasu nadejścia wsparcia w postaci kanadyjskiej 4 Dywizji Pancernej, a także zadać przeciwnikowi poważne straty w ludziach (5113 jeńców) oraz sprzęcie (zniszczono, co najmniej 55 czołgów, 44 działa, 38 wozów pancernych oraz 207 innych pojazdów mechanicznych). Działania 1 Dywizji Pancernej miały kluczowe znaczenie dla powodzenia operacji sprzymierzonych pod Falaise. Straty własne Dywizji wyniosły 325 zabitych, 1002 rannych oraz 114 zaginionych (łącznie 10% stanu).

Autor hasła:

Dr hab. Zdzisław Zblewski – historyk, doktor habilitowany nauk humanistycznych. Wykładowca Instytutu Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Specjalista z zakresu dziejów Polski Ludowej i ruchów opozycyjnych tego okresu. Autor takich prac jak „Między wolną Polską a siedemnastą republiką” czy „Utopia nad Wisłą. Historia Peerelu”.

Źródło:

Powyższe hasło ukazało się pierwotnie w publikacji książkowej Bitwy polskie. Leksykon (Wydawnictwo Znak 1999) przygotowanej przez wykładowców Uniwersytetu Jagiellońskiego: Tomasza Gąsowskiego, Jerzego Ronikiera, Piotra Wróbla i Zdzisława Zblewskiego. Zdanie wprowadzające pochodzi od redakcji.