fot.domena publiczna Książka Lutza C. Klevemana opisuje historię na zawsze utraconego miasta.

Lwów zasłużył sobie na szczególne miejsce w polskiej świadomości historycznej. Przez wieki był miejscem, gdzie żyli obok siebie przedstawiciele różnych kultur i narodowości. Druga wojna światowa brutalnie położyła temu kres. I właśnie o tym pisze Lutz C. Kleveman w książce „Lwów. Portret utraconego miasta”.

Zafascynowany dziejami Europy Środkowo-Wschodniej niemiecki dziennikarz – jak czytamy w prologu do książki – uznał, że to właśnie we Lwowie uda mu się „dokładnie prześledzić dramat dwudziestowiecznej Europy”. Czy faktycznie tego dokonał?

Nie można zaprzeczyć, że Kleveman przyłożył się do pracy. Spędził wiele miesięcy w lwowskim Centrum Historii Miejskiej Europy Środkowo-Wschodniej, gdzie studiował zgromadzone tam materiały dotyczące historii byłej stolicy Galicji. To jednak nie wszystko. Dotarł również do świadków wydarzeń z lat 1939-1945. Udało mu się nawet porozmawiać z jednym z nielicznych żyjących jeszcze Polaków, którzy nie opuścili miasta po zakończeniu II wojny światowej.

Efektem tej pracy jest opis dziejów Lwowa od czasów, kiedy wszedł on w skład monarchii Habsburgów, aż po 1945 rok. Czy zatem „Lwów. Portret utraconego miasta” to kompendium wiedzy na temat tego okresu w historii miasta? Zdecydowanie nie. Zresztą nie ma się czemu dziwić, skoro połowę tekstu autor poświęcił drugiej wojnie światowej.

Kleveman oczywiście prezentuje kluczowe momenty i procesy zachodzące od końca XVIII wieku do 1939 roku, jednak główny nacisk kładzie na koszmar, jaki rozegrał się w trakcie globalnego konfliktu z kolejnych sześciu lat. Ale nawet w przypadku okresu II wojny światowej należy jasno zaznaczyć, że siła recenzowanego tomu nie tkwi w jego szczegółowości czy prezentowaniu nieznanych faktów. Podstawowym atutem publikacji jest skupienie się na ludziach i ich doświadczeniach. I widać to zarówno w momencie, gdy autor pisze o słynnych lwowskich matematykach, dokonaniach Weigla, dramacie wywożonych na Syberię Polaków, czy wreszcie o horrorze, jaki przeżyli miejscowi Żydzi.

Doskonale ukazuje przy tym, jak działają mechanizmy wyparcia. Jako koronny przykład można podać to, że większość jego ukraińskich rozmówców (zarówno tych pamiętających II wojnę, jak i znacznie młodszych) neguje fakt uczestnictwa Ukraińców w Holokauście, a szczególnie w pogromach z czerwca i lipca 1941 roku. Kleveman sporo pisze również o polskim antysemityzmie lat 30, o którym my sami wolimy nie pamiętać.

Książka Lutza C. Klevemana „Lwów. Portret utraconego miasta” zdecydowanie nie jest sentymentalną wycieczką do dawnej stolicy Galicji i Lodomerii.

Należy również pochwalić reporterski styl książki. Nie jest to bowiem sucha synteza, ale napisane żywym językiem śledztwo historyczne, w trakcie którego Kleveman stara się odtworzyć obraz miasta, które bezpowrotnie zniknęło, oraz dramat jego mieszkańców, ofiar dwóch zbrodniczych systemów totalitarnych.

Ciekawym zabiegiem jest również umieszczenie w tekście opisów tego, co przeżył i zobaczył podczas kilkumiesięcznego pobytu w mieście sam autor. Dzięki temu jeszcze wyraźniej widzimy kontrast między Lwowem z czasów habsburskich czy lat 30., a tym dzisiejszym.

Czy zatem faktycznie Klevemanowi udało się „dokładnie prześledzić dramat dwudziestowiecznej Europy”? Moim zdaniem tak. W publikacji jak w soczewce skupia się wszystko, co przeżyła Europa Środkowo-Wschodnia w trakcie 150 lat. Dodatkowym autem jest tutaj spojrzenie człowieka z zewnątrz. Nie jest to jednak zdecydowanie książka dla tych, którzy szukają kompendium wiedzy o historii Lwowa w XIX i pierwszej połowie XX wieku.

Plusy

• spojrzenie autora z zewnątrz
• dotarcie do świadków opisywanych wydarzeń
• reporterski styl
• dobre tłumaczenie
• ładne wydanie w twardej oprawie

Minusy

• wiele tematów zostało potraktowanych bardzo powierzchownie

Zgrzyty

• brak

Metryczka

Autor: Lutz C. Kleveman
Tytuł: Lwów. Portret utraconego miasta
Wydawca: Znak Horyzont
Oprawa: twarda
Liczba stron: 320
Rok wydania: 2019

Historia miasta, które bezpowrotnie zniknęło:

Lutz C. Kleveman

Lwów

Jeszcze 100 lat temu na lwowskich ulicach rozbrzmiewały polskie głosy. Dziś w mieście kojarzącym się z ostoją polskości jesteśmy tylko turystami.Ta książka nie opowie o idealnym polskim mieście. To nie będzie sentymentalna wycieczka po wyidealizowanych lwowskich ulicach. To będzie podróż, podczas której poznamy prawdziwe oblicze miasta. Wybitnych naukowców zachwycających cały świat. Uzdolnionych pisarzy i artystów. Dzielnych lekarzy ratujących życie polskich profesorów w czasie II wojny światowej. Usłyszymy też o najczarniejszych momentach historii tego miasta. Bratobójczych walkach …

Sklep	Format	Zwykła cena	Cena dla naszych czytelników
paskarz.pl		49.90 zł	33.93 zł idź do sklepu »