fot.Mariano Barbasán Lagueruela/domena publiczna Portret Piotra III Wielkiego.
Piotr III Wielki (ur. VII/VIII 1240 w Walencji, zm. 11 XI 1285 w Vilafranca del Penedés) – król Aragonii od 1276 roku, król Sycylii od 1282 roku. Syn Jakuba I Zdobywcy, króla Aragonii, i Jolanty, córki Andrzeja II, króla Węgier. Z małżeństwa z Konstancją (1249–1301), ostatnią przedstawicielką Hohenstaufów, miał sześcioro dzieci, m.in. Alfonsa III (1265–1291), od 1285 roku króla Aragonii, Jakuba II (1267–1327), w latach 1285–1295 króla Sycylii, od 1291 roku króla Aragonii, oraz Fryderyka (1272–1337), od 1296 roku króla Sycylii. Pochowany w klasztorze cystersów Santes Creus k. Vilaradona (Katalonia).
Po śmierci swego starszego brata Alfonsa (1260) został następcą tronu aragońskiego. W 1262 roku ożenił się z Konstancją, córką króla Sycylii Manfreda, dzięki czemu uzyskał prawa do korony sycylijskiej, którą zagarnął kilka lat później (1265–1266) Karol I Andegaweński.
Rządy w Aragonii objął w 1276 roku. Podporządkował sobie młodszego brata, króla Majorki Jakuba II. Skłonił go do złożenia przysięgi hołdowniczej i zawarcia przymierza wymierzonego przeciw Francji (traktat w Perpignan, 19 I 1279). Kontynuował ekspansję śródziemnomorską, zainicjowaną przez Jakuba I Zdobywcę. W latach 1279–1282 usiłował narzucić swoje zwierzchnictwo tunezyjskiemu państwu Hafsydów. Wiosną 1282 roku zorganizował wyprawę na Tunis i wylądował na czele 17 tysięcy żołnierzy na wybrzeżach Maghrebu. Ekspedycja afrykańska nie trwała jednak długo.
Piotr przerzucił swe wojska na Sycylie, gdzie 30 marca 1282 roku wybuchło powstanie przeciwko Karolowi I Andegaweńskiemu (masakra Francuzów w Palermo, tzw. nieszpory sycylijskie). 30 sierpnia 1282 roku przybył do Trapani, witany entuzjastycznie przez mieszkańców wyspy. 4 września tego roku wkroczył do Palermo i przyjął koronę Sycylii.
Akcja aragońska spotkała się z potępieniem Stolicy Apostolskiej. Papież Marcin IV rzucił klątwę na Piotra, ogłosił jego detronizację i skłonił króla francuskiego Filipa III Śmiałego do wyegzekwowania tego wyroku. W myśl porozumień zawartych przez papieża z Francuzami Sycylia miała zostać przywrócona Karolowi I Andegaweńskiemu, a korona aragońska przypaść synowi Filipa III, Karolowi de Valois. Wyprawa zbrojna przeciw królowi Aragonii została zrównana w prawach z krucjatami.
Działania wojenne prowadzone w Italii zakończyły się zwycięstwem Piotra. Aragoński admirał Roger de Lauria (Lluria) rozbił doszczętnie flotę Karola I Andegaweńskiego w bitwach k. Malty (8 VII 1283) i w Zatoce Neapolitańskiej (5 VI 1284). Odparto również armię francuską, która w czerwcu 1285 roku wkroczyła do Katalonii. Po zniszczeniu floty francuskiej pod Palamos (4 IX 1285) i zdziesiątkowaniu piechoty francuskiej podczas długotrwałego oblężenia Gerony, król Filip III nakazał odwrót swej armii.
Choć klęska krucjaty aragońskiej przesądziła o sukcesie Piotra, likwidacja zatargu nastąpiła znacznie później. W 1291 roku zdjęta została klątwa papieska ciążąca nad władcami Aragonii, a w 1302 roku pogodzono się z panowaniem domu aragońskiego na Sycylii.
Zdobycie tej wyspy umocniło pozycję Aragonii w basenie Morza Śródziemnego. Po zajęciu Malty (1283) i Dżerby (1284) przez aragońskiego admirała Rogera de Laurię rządzący w Tunisie kalif hafsydzki zgodził się na płacenie Piotrowi trybutu (traktat w Panissar, 2 VI 1285). Władca Aragonii poczynił znaczne ustępstwa na rzecz stanów. Wydał przywileje dla rycerstwa aragońskiego (Privilegio General, 3 X 1283) i Barcelony (Recognoverunt proceres, 11 I 1284).