Obrona Zadwórza, bitwa pod Zadwórzem, Zadwórze (17 sierpnia 1920) – starcie w toku wojny polsko-bolszewickiej, prowadzone równolegle z walną bitwą warszawską.
318 ochotników, głównie lwowskiej młodzieży akademickiej z batalionu kpt. Bolesława Zajączkowskiego z rezerwowego 240 pułku piechoty broniło miasteczka Zadwórze (30 km na wschód od Lwowa) przed atakiem oddziałów „Konarmii” Siemiona Budionnego. Odparli 6 szarż czerwonej kawalerii.
Wszyscy obrońcy polegli; ranni zostali dobici przez bolszewików, co opisał Izaak Babel w swoim „Dzienniku”. Walka przeszła do historii oręża polskiego jako „Polskie Termopile”. Szczątki nieznanego żołnierza z pobojowiska pod Zadwórzem, wskazane przez Jadwigę Zarugiewiczową – matkę młodego obrońcy Lwowa, zostały w 1925 roku uroczyście złożone w Warszawie pod kolumnadą Pałacu Saskiego, gdzie wzniesiono Grób Nieznanego Żołnierza. Nazwę pobojowiska umieszczono na nim wśród nazw innych miejsc chwały oręża polskiego.
Autor hasła:
Prof. dr hab. Tomasz Gąsowski – historyk, specjalista z zakresu dziejów politycznych, społecznych i militarnych ziem polskich w XIX stuleciu. Pracuje w Instytucie Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz w Akademii Ignatianum. Autor rozprawy habilitacyjnej „Między gettem a światem. Dylematy ideowe Żydów galicyjskich na przełomie XIX i XX wieku”, a także takich publikacji jak „Pod sztandarami Orła Białego” czy „Ziemie polskie w latach wielkiej wojny”. Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.
Źródło:
Powyższe hasło ukazało się pierwotnie w publikacji książkowej Bitwy polskie. Leksykon (Wydawnictwo Znak 1999) przygotowanej przez wykładowców Uniwersytetu Jagiellońskiego: Tomasza Gąsowskiego, Jerzego Ronikiera, Piotra Wróbla i Zdzisława Zblewskiego. Zdanie wprowadzające pochodzi od redakcji.
Wybrane starcia z okresu bitwy warszawskiej 1920 roku:
-
Bitwa pod Krasnem (14–17 sierpnia 1920)
-
Obrona Płońska (14–17 sierpnia 1920)
-
Bitwa pod Suchocinem (14–18 sierpnia 1920)
-
Bitwa pod Ciechanowem (14–19 sierpnia 1920)
-
Bitwa pod Cycowem (16–17 sierpnia 1920)
-
Bitwa pod Brodnicą (16–18 sierpnia 1920)
-
Obrona Zadwórza (17 sierpnia 1920)
-
Bitwa o Lwów (19–21 sierpnia 1920)