USA odtajnia dokumenty dotyczące inwazji Sowietów na Afganistan. Czy to flirt Amerykanów z miejscowymi komunistami przesądził sprawę?

fot.Кувакин Е. , lic. CCA SA 3.0 U Radzieccy żołnierze w Afganistanie w 1987 r. (fot. Кувакин Е. , lic. CCA SA 3.0 U)

Nie tak dawno prezydent Stanów Zjednoczonych Donald Trump stwierdził, że ZSRR najechało Afganistan w 1979 roku by powstrzymać terrorystów od przekraczania granicy. Jak pokazują świeżo odtajnione dokumenty, to wierutna bzdura. Winni inwazji mogą być… Amerykanie.

Jak możemy przeczytać w materiale opublikowanym przez amerykańskie National Security Archive, radzieccy przywódcy monitorowali eskalującą sytuację w Afganistanie. Zmiana ich strategii nastąpiła w październiku 1979 roku po serii niepokojących wydarzeń na lokalnej scenie politycznej. Mimo „dobrych rad” z Moskwy polityk komunistyczny, będący jednocześnie premierem i prezydentem kraju Nur Mohammed Taraki i jego zastępca Hafizullah Amin knuli przeciwko sobie nawzajem. Ten drugi wkrótce kazał zamordować swojego zwierzchnika i przejął władzę. Przewrót postawił Moskwę w stan gotowości.

W październiku tego samego roku ambasada Stanów Zjednoczonych w Kabulu raportowała, że nowy przywódca Afganistanu wyraża chęć nawiązania przyjaźniejszych stosunków z Amerykanami. Szef misji dyplomatycznej Archer Blood w kolejnym raporcie donosił swoim zwierzchnikom także o tym, że 27 października 1979 roku spędził z Aminem sam na sam czterdzieści minut.

Afgański przywódca tym samym rozdrażnił moskiewskiego wielkiego brata. Breżniew, który miesiąc wcześniej wyrażał poparcie dla zamordowanego Tarakiego był wściekły, a Jurij Andropow uznał flirt Amina z USA za conajmniej alarmujący. NSA ujawniło także istnienie odręcznej wiadomości od Andropowa do Breżniewa, w której szef KBG wyraża opinię, że ZSRR powinno zastąpić Amina na stanowisku szefa partii komunistycznej w Afganistanie ponieważ następca Tarakiego może się zwrócić do Amerykanów, a jego kraj wypadnie tym samym ze strefy wpływów radzieckich.

12 grudnia, jak możemy przeczytać w tekście NSA, kilku najważniejszych ludzi w państwie przyjęło notatkę O sytuacji w „A”, którą z błogosławieństwem Breżniewa odręcznie napisał Konstantin Czernienko (aby nie widziały jej nawet kremlowskie maszynistki). Była to instrukcja wkroczenia wojsk radzieckich do Afganistanu. Część Politbiura podpisała ją tego dnia. Reszta zrobiła to 26 grudnia, choć interwencja zaczęła się już w nocy z 24 na 25 grudnia 1979 roku. 27 grudnia siły specjalne ZSRR przeprowadziły operację „Sztorm-333”, mającą na celu zlikwidowanie Amina, podejrzewanego przez KGB o współpracę z CIA. Wojna obliczona jako nowy „Blitz”, okazała się wieloletnim wyniszczającym konfliktem.

Odtajnione przez National Security Archive dokumenty można przeczytać TUTAJ.