fot.Pesell, lic. CC BY-SA 4.0 Moneta z wizerunkiem Karola Świerczewskiego „Waltera”, patrona walterowców (fot. Pesell, lic. CC BY-SA 4.0)

Do czerwonego harcerstwa należeli między innymi Jacek Kuroń, Adam Michnik i Seweryn Blumsztajn. W co wierzyli walterowcy? Z jakich radzieckich wzorców czerpali? Co sądziły o nich władze?

Walterowcy to członkowie działającej od 1954 roku drużyny, a następnie hufca i kręgu walterowskiego.

Opierając się na wzorcach zaczerpniętych z książki radzieckiego pedagoga Antona S. Makarenki Poemat pedagogiczny (1932), walterowcy usiłowali realizować komunistyczny wzorzec wychowania kolektywnego, polegającego na ścisłym podporządkowaniu jednostki prawom ustalanym przez grupę rówieśniczą.

Kim był Karol Świerczewski – patron walterowców?

Nazwa drużyny pochodzi od pseudonimu „Walter”, używanego przez gen. Karola Świerczewskiego podczas hiszpańskiej wojny domowej (1936–39).

Świerczewski, zastrzelony w 1947 roku przez partyzantów ukraińskich wiceminister obrony narodowej, w okresie PRL-u był kreowany na jednego z herosów polskiego ruchu komunistycznego (nazywano go m.in. „Generałem, który się kulom nie kłaniał”, w 1952 roku wydano antologię poezji Strofy o generale Świerczewskim, a rok później na ekrany wszedł dwuczęściowy, hagiograficzny film fabularny Żołnierz zwycięstwa w reżyserii Wandy Jakubowskiej).

fot.domena publiczna Zdjęcie Karola Świerczewskiego z Moskwy (fot. domena publiczna)

Najważniejsi walterowcy. Garwacki, Kuroń, Musiał

Do czołowych animatorów środowiska walterowców należeli: Jacek Garwacki, Jacek Kuroń i Aleksander Musiał. Początkowo działali oni pod opieką Zarządu Stołecznego Związku Młodzieży Polskiej, następnie zaś zostali włączeni w skład reaktywowanego w 1956 Związku Harcerstwa Polskiego.

W przeciwieństwie do klasycznego skautingu, drużyny walterowskie były koedukacyjne, a decyzje podejmowano w nich kolegialnie.

Nazywani potocznie „czerwonym harcerstwem” (zapewne w nawiązaniu do działającego w Polsce w latach 1926–39 socjalistycznego Czerwonego Harcerstwa Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego) walterowcy wychowywani byli w atmosferze uwielbienia dla komunizmu, rozumianego jednak w sposób fundamentalny, jako ustrój respektujący zasady sprawiedliwości społecznej i poszanowania wolności jednostki.

fot.domena publiczna Anton Makarenko (fot. domena publiczna)

Cnoty walterowców

Do najważniejszych cnót kultywowanych w środowisku walterowskim należały: prawdomówność, uczciwość, odpowiedzialność, szacunek dla pracy (zwłaszcza fizycznej), gotowość niesienia pomocy słabszym, a także dążenie do aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym.

Wywołująca narastającą irytację współpracowników Władysława Gomułki nonkonformistyczna postawa wielu walterowców wobec gomułkowskiej polityki „małej stabilizacji”, a także niechęć części władz ZHP do „czerwonego harcerstwa” sprawiły, że w 1961 roku Hufiec Walterowski został rozwiązany.

W późniejszym okresie wielu walterowców, z Jackiem Kuroniem, Adamem Michnikiem i Sewerynem Blumsztajnem na czele, odegrało istotną rolę w procesie kształtowania się polskiej opozycji demokratycznej.

Polecana literatura:

1. Kiewicz A., Walterowcy, „Rocznik Historii Ruchu Młodzieżowego” [t. 5]: 1990, s. 207–215;
2. Strofy o generale Świerczewskim (antologia), 1952.

Źródło:

Powyższy tekst ukazał się pierwotnie jako jedno z haseł Abecadła PRL-u. Pozycja autorstwa Zdzisława Zblewskiego została opublikowana nakładem wydawnictwa Znak w 2008 roku.

Tytuł, lead, ilustracje wraz z podpisami, wytłuszczenia, podział akapitów oraz śródtytuły pochodzą od redakcji. Tekst poddano podstawowej obróbce redakcyjnej.

Fascynujący obraz życia w komunistycznej Polsce

Jerzy Kochanowski

Rewolucja międzypaździernikowa. Polska 1956-1957

Marzec 1953. Umiera Stalin.Marzec 1956. Umiera Bierut.Z mroków stalinizmu wyłania się nowy porządek.Ale nie o tym jest ta książka.Jest o zwykłych ludziach sprzed sześciu dekad. O Polakach, którzy pragnęli odrobiny normalności po latach terroru. O wyglądaniu zza „żelaznej kurtyny”.Jest też o pieniądzach i korupcji, pracy i bezrobociu, chuligaństwie i prostytucji, wyborach miss i świadomym macierzyństwie, otwarciu na świat i marzeniach o własnym samochodzie.O młodzieży wieku atomowego, tęsknocie za Zachodem i roli Kościoła. O namiastce wolności, która wtedy wydawała się czymś …

Sklep	Format	Zwykła cena	Cena dla naszych czytelników
paskarz.pl		59.90 zł	29.95 zł idź do sklepu »