Bitwa pod Gruszką (29–30 września 1944) – bitwa stoczona w trakcie działań na froncie wschodnim, pomiędzy wojskami niemieckimi a polskimi i radzieckimi partyzantami.
Rankiem 29 września liczące około 1500 osób i dowodzone przez majora Henryka Połowniaka, pseudonim „Zygmunt”, zgrupowanie Armii Ludowej, w składzie: 1 Brygada Armii Ludowej imienia Ziemi Kieleckiej, 2 Brygada Armii Ludowej „Świt”, przybyła z lasów suchedniowskich 11 Brygada Armii Ludowej „Wolność” oraz kilka innych, mniejszych oddziałów leśnych, zostało otoczone przez 5 tysięcy żołnierzy i żandarmów niemieckich w rejonie wsi Gruszka, 20 kilometrów na północny zachód od Kielc.
Przeprowadzony przez nieprzyjaciela koncentryczny atak doprowadził do zajęcia Gruszki w godzinach popołudniowych i rozcięcia obrony oddziałów Armii Ludowej na dwa izolowane ośrodki. Mimo tego sukcesu Niemcom nie udało się rozczłonkować szyków obronnych partyzantów, którzy w nocy z 29 na 30 września zdołali wyrwać się z okrążenia w zwartych oddziałach. Straty zgrupowania wyniosły około 50 zabitych i 70 rannych.
Autor hasła:
Dr hab. Zdzisław Zblewski – historyk, doktor habilitowany nauk humanistycznych. Wykładowca Instytutu Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Specjalista z zakresu dziejów Polski Ludowej i ruchów opozycyjnych tego okresu. Autor takich prac jak „Między wolną Polską a siedemnastą republiką” czy „Utopia nad Wisłą. Historia Peerelu”.
Źródło:
Powyższe hasło ukazało się pierwotnie w publikacji książkowej Bitwy polskie. Leksykon (Wydawnictwo Znak 1999) przygotowanej przez wykładowców Uniwersytetu Jagiellońskiego: Tomasza Gąsowskiego, Jerzego Ronikiera, Piotra Wróbla i Zdzisława Zblewskiego. Zdanie wprowadzające pochodzi od redakcji.
Bitwy partyzanckie i walki na terenie okupowanego kraju we wrześniu i październiku 1944 roku:
-
Obrona Radoszyc (2–3 września 1944)
-
Druga bitwa w Lasach Suchedniowskich (16–19 września 1944)
-
Bitwa w Lasach Przysuskich (26 września 1944)
-
Bitwa pod Radkowem-Zakrzowem (26 września 1944)
-
Bitwa pod Jaktorowem (29 września 1944)
-
Bitwa pod Gruszką (29–30 września 1944)
-
Potyczka pod Chotczą (28-29 października 1944)