fot.domena publiczna Szkic bitwy pod Grochowiskami (1890)

Bitwa pod Grochowiskami (18 marca 1863) – całodzienna bitwa pomiędzy oddziałami polskimi a żołnierzami rosyjskimi w czasie trwania powstania styczniowego.

Jedna z największych zwycięskich bitew w powstaniu styczniowym. Wycofujące się po porażce pod Chrobrzem rosyjskie oddziały generała Ksawerego Czengierego i Zwierowa w pobliżu Pińczowa (powiat stopnicki) stawiły opór ścigającym je siłom korpusu generała Mariana Langiewicza. Wzmocnione posiłkami, liczyły teraz blisko 5 tys. żołnierzy i 4 działa, zajmując na skraju lasu pozycję dogodną do walki. Polskie natarcia okazały się jednak skuteczne. Opór Rosjan został przełamany i przemienił się w ucieczkę. Stracili ponad 400 zabitych i rannych, kilkudziesięciu żołnierzy i oficerów dostało się do niewoli wraz ze znacznymi zapasami sprzętu wojskowego. Straty polskie w obu bitwach, pod Chrobrzem i Grochowiskami, wyniosły łącznie ok. 300 rannych i poległych.

Autor hasła:

Prof. dr hab. Tomasz Gąsowski – historyk, specjalista z zakresu dziejów politycznych, społecznych i militarnych ziem polskich w XIX stuleciu. Pracuje w Instytucie Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz w Akademii Ignatianum. Autor rozprawy habilitacyjnej „Między gettem a światem. Dylematy ideowe Żydów galicyjskich na przełomie XIX i XX wieku”, a także takich publikacji jak „Pod sztandarami Orła Białego” czy „Ziemie polskie w latach wielkiej wojny”. Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Źródło:

Powyższe hasło ukazało się pierwotnie w publikacji książkowej Bitwy polskie. Leksykon (Wydawnictwo Znak 1999) przygotowanej przez wykładowców Uniwersytetu Jagiellońskiego: Tomasza Gąsowskiego, Jerzego Ronikiera, Piotra Wróbla i Zdzisława Zblewskiego. Zdanie wprowadzające pochodzi od redakcji.

Powstanie styczniowe. Bitwy w marcu 1863 roku: