Bitwa pod Beresteczkiem (28 czerwca 1651)

Bitwa pod Beresteczkiem (28 czerwca 1651) – bitwa między wojskami polskimi a Kozakami w trakcie powstania Chmielnickiego.

W czasie powstania Bohdana Chmielnickiego, pod B. (woj. ruskie) miała miejsce największa bitwa polsko-kozacka, dla której obie strony zmobilizowały ogromne siły. Armia królewska składała się z 60 tys. żołnierzy; dowodzili: prawym skrzydłem hetman wielki koronny Mikołaj Potocki, a faktycznie Stanisław Lanckoroński; centrum, w którym znajdowała się jazda, artyleria i tabory, sam król Jan Kazimierz; lewym skrzydłem ks. Jeremi Wiśniowiecki i hetman polny koronny Marcin Kalinowski. Dowództwo całej armii pozostawało w rękach króla, przy którym dużą rolę odgrywali gen. artylerii koronnej Zygmunt Przyjemski i porucznik Stefan Czarniecki. Wojsko kozacko-tatarskie, dowodzone przez Bohdana Chmielnickiego i nuradyna, liczyło ok. 100 tys. ludzi.

Bitwa pod Beresteczkiem 30 czerwca 1651 (ryc. Daniel Malak/TwojaHistoria.pl).

Rozstrzygająca bitwa została stoczona w trzecim dniu walk i na wniosek króla rozegrała się na otwartym polu. Po wielogodzinnym wyczekiwaniu na ruch przeciwnika, ok. godz. 15 król wydał rozkaz do generalnego natarcia. Rozpoczęła je szarża husarii i chorągwi pancernych prowadzona przez ks. Wiśniowieckiego. Natarcia tego nie wytrzymały wojska kozacko-tatarskie i zostały rozbite. Armia Chmielnickiego poniosła całkowitą klęskę, której przyczyną była wyższość bojowa oddziałów polskich oraz wycofanie się Tatarów z pola bitwy i uprowadzenie samego Chmielnickiego. Rozgromieni Kozacy zdołali się schronić w taborze, który został zdobyty dopiero po 10-dniowym oblężeniu. Kampania zakończyła się zawarciem ugody w Białej Cerkwi.

Autor hasła:

Dr Jerzy Ronikier – historyk kultury i mentalności. Pracował w Instytucie Zarządzania oraz Instytucie Informacji Naukowej i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Autor pracy „Hetman Adam Sieniawski i jego regimentarze. Studium z historii mentalności szlachty polskiej 1706-1725”. Zmarł w 2013 roku.

Źródło:

Powyższe hasło ukazało się pierwotnie w publikacji książkowej Bitwy polskie. Leksykon (Wydawnictwo Znak 1999) przygotowanej przez wykładowców Uniwersytetu Jagiellońskiego: Tomasza Gąsowskiego, Jerzego Ronikiera, Piotra Wróbla i Zdzisława Zblewskiego. Zdanie wprowadzające pochodzi od redakcji.