Najważniejsze rocznice

fot.domena publiczna Jeden z oddziałów Kompanii i jej główna siedziba mieściły się w Amsterdamie.

3 czerwca 1621 roku powstała Holenderska Kompania Zachodnioindyjska. Otrzymała ona od Republiki Zjednoczonych Prowincji monopol handlowy między innymi na obszarze kolonizowanych w tym czasie Ameryk. Jej założycielem był Willem Usselincx.

Kompania powstała na wzór istniejącej od 1602 roku Holenderskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej. Dysponowała znacznymi uprawnieniami, zezwalającymi na przykład na utrzymywanie własnej armii. Mimo tego początkowo nie odnosiła znacznych sukcesów. Doszło do tego, że bardziej niż zdobywaniem nowych terenów zajęła się plądrowaniem obcych statków – w 1628 roku zdobyła między innymi hiszpańską srebrną flotę.

W późniejszym okresie Kompania zdobyła jednak własne przyczółki w Nowym Świecie, zakładając wiele faktorii i kolonii i zarządzając holenderskimi dobrami. Przyczyniła się również do ściągnięcia do Ameryk holenderskich inwestorów, przyznając im ziemie zwłaszcza w Nowych Niderlandach.

3 czerwca 1948 roku podczas obrad kierownictwa Polskiej Partii Robotniczej (tzw. plenum Komitetu Centralnego) jej sekretarz generalny Władysław Gomułka wystąpił z referatem o tradycjach polskiego ruchu robotniczego. Chwalił stanowisko przedwojennej Polskiej Partii Socjalistycznej
w kwestii niepodległości Polski, ganiąc jednocześnie przywódców rozwiązanej w 1938 Komunistycznej Partii Polski za niedocenianie tego zagadnienia.

Wystąpienie było zawoalowaną krytyką nowego kursu politycznego, ogłoszonego podczas konferencji w Szklarskiej Porębie, toteż nic dziwnego, że lojalna wobec Moskwy zdecydowana większość kierownictwa partyjnego potępiła tezy Gomułki, a następnie rozpoczęła gwałtowną nagonkę na niego.

Nagonka ta osiągnęła swoje apogeum podczas następnego plenum KC, odbywającego się od 31 sierpnia do 3 września 1948 (tzw. plenum sierpniowo-wrześniowe). W trakcie obrad Wiesław został oskarżony o ­odchylenie prawicowo-nacjonalistyczne i pozbawiony funkcji sekretarza generalnego KC PPR, co zapoczątkowało jego polityczny upadek, a w konsekwencji doprowadziło do uwięzienia (2 sierpnia 1951) (notka autorstwa dr. hab. Zdzisława Zblewskiego).