Twoja Historia

Portal dla tych, którzy wierzą, że przeszłość ma znaczenie. I że historia to sztuka dyskusji, a nie propagandy.

Filip I Piękny (władca Niderlandów 1482-1506, król Kastylii 1504-1506)

Filip I Piękny (fot. domena publiczna)

fot.domena publiczna Filip I Piękny (fot. domena publiczna)

Filip I Piękny (ur. 22 VI 1478 w Brugii, zm. 25 IX 1506 w Burgos) – władca Niderlandów od 1482 r., król Kastylii od 1504 r. Syn cesarza Maksymiliana I i Marii, córki Karola Śmiałego, księcia Burgundii. Ze związku małżeńskiego z Joanną Obłąkaną (1479-1555) miał sześcioro dzieci, m.in. Karola V (1500- 1558), w latach 1516-1556 króla Hiszpanii, w latach 1519-1556 cesarza, oraz Ferdynanda I (1503-1564), od 1527 r. króla Czech i Węgier, od 1556 r. cesarza. Pochowany w klasztorze kartuzów w Miraflores pod Burgos. Trumnę z jego szczątkami przeniesiono ostatecznie, na polecenie Karola V, do królewskiej kaplicy katedry w Grenadzie.

Po śmierci matki (1482) stał się pierwszym habsburskim władcą w Niderlandach. W latach 1482-1494 regencję w imieniu Filipa sprawował jego ojciec, Maksymilian. Pełnię władzy uzyskał w 1494 r. Zabiegał o utrzymanie przyjaznych stosunków z Anglią i Francją. Prowadził politykę ustępstw wobec potężnych sąsiadów. W 1495 r. złożył hołd lenny na rzecz Francji z hrabstwa Flandrii, a w 1505 r. zawarł niekorzystny dla niderlandzkich kupców traktat handlowy z Anglią, tzw. malus intercursus (kiepski interes).

21 sierpnia 1496 r. poślubił Joannę Obłąkaną, córkę władców hiszpańskich, Ferdynanda V Katolickiego i Izabeli I Katolickiej. Filip, wysoki i silnej budowy mężczyzna, o pięknych oczach i wykwintnych manierach, wzbudził gorącą miłość w sercu swej żony. Pożycie małżeńskie miało jednak burzliwy przebieg. Pomiędzy Joanną a Filipem dochodziło do ostrych konfliktów, których przyczyną była jej niepohamowana zazdrość. Przedwczesna śmierć następcy tronu hiszpańskiego Jana (4 X 1497) otworzyła Filipowi i Joannie drogę do przejęcia korony Kastylii i Aragonii, łącznie z Nowym Światem, odkrytym przez Krzysztofa Kolumba. W styczniu 1502 r. przybyli do Hiszpanii, aby uzyskać akceptację swych praw dziedzicznych. 22 maja 1502 r. Kortezy Kastylii, zwołane przez króIową Izabelę I do Toledo, uznały Joannę za przyszłą królową Kastylii, a jej męża za następcę tronu kastyIijskiego. Podobnie postąpiły Kortezy Aragonii, zebrane 27 października tegoż roku w Saragossie. Uzyskawszy potwierdzenie swych praw sukcesyjnych do obu tronów, Filip wyjechał na początku 1503 r. do Niderlandów.

Po śmierci królowej Izabeli I (26 XI 1504) został królem Kastylii. W listopadzie 1505 r. zawarł porozumienie z teściem, Ferdynandem V Katolickim, w sprawie podziału władzy w Kastylii. Zgodził się na sprawowanie rządów wspólnie z żoną Joanną jako królową i Ferdynandem jako dożywotnim namiestnikiem. Po przybyciu na Półwysep Iberyjski (IV 1506) skłonił Ferdynanda V Katolickiego do rezygnacji z władzy w Kastylii. Dążył do ograniczenia policyjnych i sądowych uprawnień świętej inkwizycji. Jego panowanie nie trwało długo – zmarł na febrę. Śmierć Filipa przyczyniła się do pogłębienia choroby umysłowej jego żony.

Źródło:

Powyższe hasło ukazało się pierwotnie w publikacji książkowej pt. Słownik władców Europy średniowiecznej (Wydawnictwo Poznańskie 2005) pod redakcją Józefa Dobosza, przygotowanej przez historyków związanych z Uniwersytetem Adama Mickiewicza w Poznaniu i z Polską Akademią Nauk.

Autor hasła:

Andrzej Kamieński – doktor habilitowany, historyk specjalizujący się w historii nowożytnej, związany z Instytutem Historii Polskiej Akademii Nauk. Autor wielu publikacji poświęconych m. in. dynastii Hohenzollernów. Współautor „Słownika władców Europ średniowiecznej”, „Słownika władców Europy nowożytnej i najnowszej” oraz „Słownika władców polskich”.