Masło przeterminowane o… 3500 lat? Nowe badania pokazują, że Irlandczycy robili masło torfowe tysiące lat temu
Tajemnicze „masło torfowe” to przedziwny specjał, jaki odkrywany jest co pewien czas w irlandzkich torfowiskach. Prawdopodobnie umieszczanie masła w specjalnych naczyniach w torfowiskach miało pomóc zachować jego świeżość. Nowe badania potwierdzają, że taką technikę stosowano już 3500 lat temu.
Co pewien czas w Irlandii i Szkocji znajdowane są duże depozyty tłuszczu zwierzęcego. Nie chodzi tu o miejsca, gdzie miejscowe smażalnie wylewają nielegalnie fryturę, a o zakopane tysiące lat temu wytwory gospodarstw rolnych. Ludzie żyjący we wczesnej epoce brązu, którzy wykorzystując różne naczynia, w tym beczki, wiadra, czy maselnice, ukrywali masło w torfowiskach.
We wspomnianym okresie tłuszcze zwierzęce były cenionym i wartościowym surowcem. Według różnych przypuszczeń chowano je w torfowiskach z wielu powodów. Jednym z nich była chęć dłuższego zachowania ich świeżości, na co pozwalała ta technika. W doskonale zapieczętowanych pojemnikach, które nie pozwalały między innymi na przeniknięcie w ich głąb wody, były w stanie przetrwać w znacznie lepszej kondycji. Inna hipoteza mówi o tym, że umieszczanie naczyń z tłuszczami w torfie pozwalało dzięki reakcjom chemicznym zachodzącym w tym środowisku (brak dostępu powietrza, stała niska temperatura oraz kwasowa gleba) w prymitywny sposób przetworzyć tłuszcze. Niektórzy naukowcy uważają też, że była to doskonała metoda ukrywania cennego surowca na wypadek najazdu.
Jakiekolwiek nie stałyby za tym motywacje, „masło torfowe” zachowało się do naszych czasów i co pewien czas znajdywane są jego kolejne depozyty. W 2011 roku odkryto jeden z nich w miejscowości Tullamore w Irlandii. Było to około 50 kilogramów masła, jakie znajdowało się na głębokości 2,3 metra. Co ciekawe, po wydobyciu nadal pachniało ono nabiałem.
Grupa naukowców przeprowadziła właśnie dziesiątki analiz 32 próbek masła torfowego z irlandzkiego Muzeum Narodowego. Dzięki szczegółowym badaniom i datowaniu radiowęglowemu zdołali oni ustalić, że produkowano je od 1745–1635 p.n.e. do 1510–1800 n.e. Dotychczas sądzono, że tę metodę przechowywania zaczęto stosować około I w. p.n.e. Naukowcy nie są w stanie z całą pewnością zidentyfikować źródła pochodzenia mleka (kozie? owcze?), jednak przypuszczają, że w większości pochodziło ono od krów, których hodowla dominowała w prehistorycznej Irlandii.
Źródła informacji:
How Much of Ireland’s ‘Bog Butter’ Is Actually Buttery?, atlasobscura.com/ [dostęp 18.03.2019].
Four millennia of dairy surplus and deposition revealed through compound-specific stable isotope analysis and radiocarbon dating of Irish bog butters, Scientific Reportsvolume 9, Article number: 4559 (2019) [dostęp 18.03.2019].
Study finds people in Ireland and Scotland made “bog butter” for millennia, arstechnica.com [dostęp 18.03.2019].
kobieta robiaca maslo to maslowniczka bo powstanke juz przerabialem dzieki tej pani historyk