fot.domena publiczna Pomnik hutników przy wejściu do budynku A0 Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Autorem rzeźb jest Jan Raszka (fot. domena publiczna)

Od 1968 roku pochodzenie miało przy rekrutacji znaczenie większe od ocen ze szkoły średniej i równe… wynikom egzaminów wstępnych. Jak działał system „punktów za pochodzenie”?

Preferencje w przyjmowaniu na wyższe uczelnie młodzieży pochodzenia robotniczego i chłopskiego wprowadzono wraz z obowiązującym od 1965 roku punktowym systemem oceny kandydata na studia.

Początkowo za odpowiednie pochodzenie społeczne można było otrzymać jeden punkt, podczas gdy za każdą ocenę bardzo dobrą na egzaminie – pięć punktów, za wyniki w szkole średniej – trzy punkty, a za pracę przed studiami – dwa punkty.

W 1966 roku liczbę punktów za pochodzenie podwyższono do trzech, a 14 maja 1968 roku, „w związku z postulatami, jakie – po marcowych zamieszkach w środowiskach akademickich – wysuwano na zebraniach załóg robotniczych, organizacyjnych, młodzieżowych oraz Sejmu”, wprowadzone zostały nowe zasady rekrutacji na studia.

Na ich podstawie liczba punktów za pochodzenie podwyższona została do pięciu, a dodatkowe dwa punkty można było otrzymać również za odbytą służbę wojskową oraz za pracę zawodową podjętą co najmniej pół roku przed rozpoczęciem studiów.

Krakowska AGH (fot. Andrzej Otrębski, lic. CCA SA 3.0 U)

Zwiększenie szans czy zmniejszanie opozycji?

Do komisji rekrutacyjnych wprowadzeni zostali nauczyciele szkół średnich oraz przedstawiciele organizacji społecznych i młodzieżowych. Ów sposób rekrutacji został utrwalony w wydanych w kwietniu 1969 roku przez Ministerstwo Oświaty i Szkolnictwa Wyższego Wytycznych w sprawie zasad i trybu kwalifikowania kandydatów na I rok studiów.

Wytyczne obowiązywały do 1987 roku, przy czym szczególne preferencje uzyskali na ich podstawie pochodzący z rodzin robotniczych i chłopskich kandydaci na studia medyczne.

Formalnie deklarowano, że chodzi o „zwiększenie szans” na zdobycie wykształcenia przez te grupy społeczne, które mają utrudniony dostęp do wiedzy, w rzeczywistości jednak równie ważną przesłanką były nadzieje władz komunistycznych, iż system ten doprowadzi do zmniejszenia się liczebności środowisk akademickich, których przedstawiciele mieli niezależne poglądy polityczne.

Źródło:

Powyższy tekst ukazał się pierwotnie jako jedno z haseł Abecadła PRL-u. Pozycja autorstwa Zdzisława Zblewskiego została opublikowana nakładem wydawnictwa Znak w 2008 roku.

Tytuł, lead, ilustracje wraz z podpisami, wytłuszczenia, podział akapitów oraz śródtytuły pochodzą od redakcji. Tekst poddano podstawowej obróbce redakcyjnej.

Fascynujący obraz życia w komunistycznej Polsce

Jerzy Kochanowski

Rewolucja międzypaździernikowa. Polska 1956-1957

Marzec 1953. Umiera Stalin.Marzec 1956. Umiera Bierut.Z mroków stalinizmu wyłania się nowy porządek.Ale nie o tym jest ta książka.Jest o zwykłych ludziach sprzed sześciu dekad. O Polakach, którzy pragnęli odrobiny normalności po latach terroru. O wyglądaniu zza „żelaznej kurtyny”.Jest też o pieniądzach i korupcji, pracy i bezrobociu, chuligaństwie i prostytucji, wyborach miss i świadomym macierzyństwie, otwarciu na świat i marzeniach o własnym samochodzie.O młodzieży wieku atomowego, tęsknocie za Zachodem i roli Kościoła. O namiastce wolności, która wtedy wydawała się czymś …

Sklep	Format	Zwykła cena	Cena dla naszych czytelników
paskarz.pl		59.90 zł	29.95 zł idź do sklepu »