fot.domena publiczna Wrocław, Wyspa Piasek: pomnik kardynała Bolesława Kominka odsłonięty 3 grudnia 2005 napis pod pomnikiem …PRZEBACZAMY I PROSIMY O PRZEBACZENIE nawiązuje do listu biskupów polskich do biskupów niemieckich z 18 listopada 1965. (fot. domena publiczna)

Polscy hierarchowie zapewniali niemieckich biskupów, że „przebaczają” i ich też prosili „o przebaczenie”. Episkopat Niemiec nigdy nie udzielił odpowiedzi. A list zwrotny grupy niemieckich biskupów rozczarowywał swoją treścią.

Najsłynniejszy fragment orędzia biskupów polskich do biskupów niemieckich, wystosowanego 18 listopada 1965 roku w Rzymie.

Podczas II Soboru Watykańskiego biskupi polscy informowali przedstawicieli Episkopatów 56 krajów o zbliżającym się Millenium Chrztu Polski. Do Episkopatu Niemiec skierowane zostało jednak posłanie o znacznie głębszej treści. Przedstawiciele polskiego Kościoła pisali o wielowiekowym, nie zawsze dobrym sąsiedztwie, kończyli zaś orędzie słowami:

Prosimy Was, katoliccy Pasterze narodu niemieckiego, abyście na własny sposób obchodzili z nami nasze chrześcijańskie Millennium w formie modlitwy czy też dnia temu poświęconego. Za każdy taki gest będziemy Wam wdzięczni. Prosimy Was też, abyście przekazali nasze pozdrowienia i słowa wdzięczności niemieckim braciom ewangelickim, którzy wraz z nami i Wami starają się znaleźć rozwiązanie naszych trudności.

W tym jak najbardziej chrześcijańskim, ale i bardzo ludzkim duchu wyciągamy do Was siedzących tu na ławkach kończącego się Soboru ręce oraz udzielamy przebaczenia i prosimy o przebaczenie. A jeśli, niemieccy Biskupi i Ojcowie Soboru, bratersko ujmiecie nasze ręce, to wtedy dopiero będziemy mogli ze spokojnym sumieniem obchodzić nasze Millennium w sposób jak najbardziej chrześcijański. Zapraszamy na te uroczystości serdecznie do Polski.

Odpowiedzią był list 42 biskupów niemieckich (nie zaś Episkopatu Niemiec) przesłany na ręce Stefana kardynała Wyszyńskiego 5 grudnia. Hierarchowie Kościoła niemieckiego nie przedstawili równie daleko idących propozycji, jak te, z którymi wystąpili Polacy.

fot.Roland von Bagratuni, lic. CC BY-SA 3.0 Kardynał Stefan Wyszyński (z lewej) i abp Antoni Baraniak w Rzymie w trakcie soboru watykańskiego II (fot. Roland von Bagratuni, lic. CC BY-SA 3.0)

„Działalność na szkodę państwa polskiego”

Władze PRL uznały list za naruszenie ich, jak uważano, wyłącznych prerogatyw w dziedzinie polityki zagranicznej, zareagowały więc represjami wobec polskiego Kościoła. Na początek odmówiono kardynałowi Wyszyńskiemu wydania paszportu, uniemożliwiając w ten sposób wyjazd w styczniu 1966 roku do Rzymu, pod pretekstem, że dotychczasowe pobyty za granicą wykorzystywał na „działalność na szkodę państwa polskiego”.

Był to cios w obchody tysiąclecia chrztu Polski, z którymi wyjazd był związany. Odmówiono także, i to dwukrotnie, zgody na pielgrzymkę papieża Pawła VI do naszego kraju na obchody milenijne, które rozpoczęły się uroczyście 14 kwietnia w Gnieźnie. W ostrym ataku opublikowanym w „Trybunie Ludu” Władysław Gomułka atakował kościelną koncepcję świętowania tysiąclecia chrztu, a kardynała Wyszyńskiego nazwał „zaślepieńcem”.

Źródło:

Powyższy tekst ukazał się pierwotnie jako jedno z haseł Leksykonu polskich powiedzeń historycznych. Pozycja autorstwa Macieja Wilamowskiego, Konrada Wnęka i Lidii A. Zyblikiewicz została opublikowana nakładem wydawnictwa Znak w 1998 roku.

Tytuł, lead, ilustracje wraz z podpisami, wytłuszczenia, podział akapitów oraz śródtytuły pochodzą od redakcji. Tekst poddano podstawowej obróbce redakcyjnej.