Twoja Historia

Portal dla tych, którzy wierzą, że przeszłość ma znaczenie. I że historia to sztuka dyskusji, a nie propagandy.

Czym były sklepy za żółtymi firankami? Tak komunistyczna władza dogadzała swoim aparatczykom

Pałac Kultury i Nauki w Warszawie. Aparatczycy mieli w nim specjalną, wydzieloną kawiarnię (fot. Adrian Grycuk, lic. CCA-SA 3.0)

fot.Adrian Grycuk, lic. CCA-SA 3.0 Pałac Kultury i Nauki w Warszawie. Aparatczycy mieli w nim specjalną, wydzieloną kawiarnię (fot. Adrian Grycuk, lic. CCA-SA 3.0)

Żółte firanki miały sprawić, że motłoch nie będzie zaglądać panom do garnka i ślinić się na widok niedostępnych rarytasów. Sklepy za żółtymi firankami szybko stały się symbolem pogardy dla obywateli i alienacji ludzi władzy.

Sklepy specjalne, nazywane powszechnie „sklepami za żółtymi firankami” to funkcjonujące w tak zwanym okresie błędów i wypaczeń wydzielone punkty handlowe przeznaczone do obsługi uprzywilejowanych przedstawicieli aparatu nowej władzy (wyższych funkcjonariuszy partyjnych i państwowych, przodowników pracy itp.). Wzorowane były na istniejących w Związku Radzieckim od lat 20. tzw. закрытых распределителях, a więc dosłownie: „rozdzielnikach zamkniętych”.

Przywileje dla wybranych

Łatwo rozpoznawalne po charakterystycznych żółtych zasłonach w oknach wystawowych, uniemożliwiających przechodniom zaglądanie do środka, szybko stały się w opinii społecznej symbolem alienacji nowej władzy.

W rzeczywistości przedstawiciele komunistycznego aparatu korzystali ze znacznie bardziej rozbudowanych przywilejów socjalnych, takich jak odrębna służba zdrowia, specjalne przedszkola i ośrodki wypoczynkowe, a nawet specjalna kawiarnia w warszawskim Pałacu Kultury i Nauki.

Zlikwidowane i reaktywowane

W wyniku powszechnej krytyki tego zjawiska sklepy za żółtymi firankami zostały przejściowo zlikwidowane po Październiku ’56, wkrótce jednak odrodziły się w postaci różnego rodzaju bufetów i kiosków umieszczanych w siedzibach komitetów partyjnych lub wyższych urzędów państwowych i zaopatrywanych w towary niemal niedostępne w normalnej sprzedaży.

Polecana literatura:

  • KAT [Krzysztof Teodor Toeplitz], Przemówienie inauguracyjne na otwarcie nowego sklepu specjalnego przy ul. Mokotowskiej w Warszawie, „Nowa Kultura” 1956, nr 15.

Źródło:

Powyższy tekst ukazał się pierwotnie jako jedno z haseł Abecadła PRL-u. Pozycja autorstwa Zdzisława Zblewskiego została opublikowana nakładem wydawnictwa Znak w 2008 roku.

Tytuł, lead, ilustracje wraz z podpisami, wytłuszczenia, podział akapitów oraz śródtytuły pochodzą od redakcji. Tekst poddano podstawowej obróbce redakcyjnej.

Fascynujący obraz życia w komunistycznej Polsce

Komentarze

brak komentarzy

Dodaj komentarz

Jeśli chcesz zgłosić literówkę lub błąd ortograficzny kliknij TUTAJ.