fot.Adrian Grycuk, lic. CCA-SA 3.0 Pałac Kultury i Nauki w Warszawie. Aparatczycy mieli w nim specjalną, wydzieloną kawiarnię (fot. Adrian Grycuk, lic. CCA-SA 3.0)

Żółte firanki miały sprawić, że motłoch nie będzie zaglądać panom do garnka i ślinić się na widok niedostępnych rarytasów. Sklepy za żółtymi firankami szybko stały się symbolem pogardy dla obywateli i alienacji ludzi władzy.

Sklepy specjalne, nazywane powszechnie „sklepami za żółtymi firankami” to funkcjonujące w tak zwanym okresie błędów i wypaczeń wydzielone punkty handlowe przeznaczone do obsługi uprzywilejowanych przedstawicieli aparatu nowej władzy (wyższych funkcjonariuszy partyjnych i państwowych, przodowników pracy itp.). Wzorowane były na istniejących w Związku Radzieckim od lat 20. tzw. закрытых распределителях, a więc dosłownie: „rozdzielnikach zamkniętych”.

Przywileje dla wybranych

Łatwo rozpoznawalne po charakterystycznych żółtych zasłonach w oknach wystawowych, uniemożliwiających przechodniom zaglądanie do środka, szybko stały się w opinii społecznej symbolem alienacji nowej władzy.

W rzeczywistości przedstawiciele komunistycznego aparatu korzystali ze znacznie bardziej rozbudowanych przywilejów socjalnych, takich jak odrębna służba zdrowia, specjalne przedszkola i ośrodki wypoczynkowe, a nawet specjalna kawiarnia w warszawskim Pałacu Kultury i Nauki.

Zlikwidowane i reaktywowane

W wyniku powszechnej krytyki tego zjawiska sklepy za żółtymi firankami zostały przejściowo zlikwidowane po Październiku ’56, wkrótce jednak odrodziły się w postaci różnego rodzaju bufetów i kiosków umieszczanych w siedzibach komitetów partyjnych lub wyższych urzędów państwowych i zaopatrywanych w towary niemal niedostępne w normalnej sprzedaży.

Polecana literatura:

• KAT [Krzysztof Teodor Toeplitz], Przemówienie inauguracyjne na otwarcie nowego sklepu specjalnego przy ul. Mokotowskiej w Warszawie, „Nowa Kultura” 1956, nr 15.

Źródło:

Powyższy tekst ukazał się pierwotnie jako jedno z haseł Abecadła PRL-u. Pozycja autorstwa Zdzisława Zblewskiego została opublikowana nakładem wydawnictwa Znak w 2008 roku.

Tytuł, lead, ilustracje wraz z podpisami, wytłuszczenia, podział akapitów oraz śródtytuły pochodzą od redakcji. Tekst poddano podstawowej obróbce redakcyjnej.

Fascynujący obraz życia w komunistycznej Polsce

Jerzy Kochanowski

Rewolucja międzypaździernikowa. Polska 1956-1957

Marzec 1953. Umiera Stalin.Marzec 1956. Umiera Bierut.Z mroków stalinizmu wyłania się nowy porządek.Ale nie o tym jest ta książka.Jest o zwykłych ludziach sprzed sześciu dekad. O Polakach, którzy pragnęli odrobiny normalności po latach terroru. O wyglądaniu zza „żelaznej kurtyny”.Jest też o pieniądzach i korupcji, pracy i bezrobociu, chuligaństwie i prostytucji, wyborach miss i świadomym macierzyństwie, otwarciu na świat i marzeniach o własnym samochodzie.O młodzieży wieku atomowego, tęsknocie za Zachodem i roli Kościoła. O namiastce wolności, która wtedy wydawała się czymś …

Sklep	Format	Zwykła cena	Cena dla naszych czytelników
paskarz.pl		59.90 zł	29.95 zł idź do sklepu »