Otto von Bismarck.

Wbrew obiegowej opinii to wcale nie wydawana podczas I wojny światowej „Godzina Polski” dała początek prześmiewczemu określeniu. Gadzinówki – i ich nazwa – mają o wiele starszą genezę.

Gadzinówka. Określa się tym mianem prasę, która służy złej sprawie, najczęściej jakiemuś systemowi totalitarnemu. W latach II wojny światowej nazywano tak prasę kontrolowaną przez okupantów. Wydawane w języku polskim gazety takie pełniły rolę propagandowej tuby faszyzmu lub komunizmu. Do najbardziej znanych tytułów należały „Nowy Kurier Warszawski”, „Goniec Krakowski”, „Fala”.

Określenie „gadzinówka” nawiązuje do powstałego w czasach Ottona von Bismarcka w Niemczech tajnego rządowego „funduszu gadzinowego” (Reptilienfond), który służył do „zjednywania” władzy przychylności dziennikarzy.

Nieuchronność stanu rzeczy

Poziom „gadzinówek” był bardzo niski, by nie rzec wręcz: prostacki. Służyły one rozpowszechnianiu informacji korzystnych z punktu widzenia okupanta, kształtujących wrażenie jego niezwyciężoności i nieuchronności tego, co nastąpiło.

„Godzina Polski”. Pierwsza strona numeru z 2 października 1916 roku. Tradycyjnie przyjmuje się, że właśnie to czasopismo dało początek prześmiewczej nazwie „gadzinówka”. Termin ma jednak o wiele głębsze korzenie.

„Gadzinówki” miały pozbawiać nadziei, skłaniać do zaakceptowania okupacji jako stanu trwałego i niezmiennego. Kłamstwem starały się złamać ducha oporu w Polakach. Publikowanie w takich gazetach uznawane było za kolaborację z okupantem.

Określenie „gadzinówka” powróciło w latach osiemdziesiątych, zwłaszcza po wprowadzeniu stanu wojennego. Miano to zyskały gazety, które przed 13 grudnia 1981 roku wyjątkowo gorliwie wspierały poczynania partii i rządu, a po początkowym zawieszeniu przez władze działalności wszystkich tytułów prasowych jako jedyne odzyskały prawo publikowania.

Źródło:

Powyższy tekst ukazał się pierwotnie jako jedno z haseł Leksykonu polskich powiedzeń historycznych. Publikacja autorstwa Macieja Wilamowskiego, Konrada Wnęka i Lidii A. Zyblikiewicz została opublikowana nakładem wydawnictwa Znak w 1998 roku.

Tytuł, lead, ilustracje wraz z podpisami, wytłuszczenia, podział akapitów oraz śródtytuły pochodzą od redakcji. Tekst poddano podstawowej obróbce redakcyjnej.

Przejmujący obraz życia w okupowanej Polsce:

Aleksandra Zaprutko-Janicka

Okupacja od kuchni

W Polsce w czasie okupacji głód był powszechny, lecz budził w Polakach niesamowite pokłady kreatywności. Pustym brzuchom próbowano zaradzić gotując praktycznie z wszystkiego i przełamując wszelkie żywieniowe opory. Generał Bór-Komorowski zjadł kota w śmietanie i nawet o tym nie wiedział. Aleksandra Zaprutko-Janicka otwiera przed czytelnikiem domowe kuchnie, zaplecza restauracji, zatęchłe spiżarnie, podgląda uliczne targowiska i kryjówki szmuglerów z czasów II wojny światowej. To opowieść o czasach, w których za nielegalne świniobicie można było trafić do Auschwitz, warzywa hodowano w …

Sklep	Format	Zwykła cena	Cena dla naszych czytelników
paskarz.pl		39.90 zł	26.99 zł idź do sklepu »