Zginęli z rąk OUN-UPA, teraz Macierewicz odmawia im upamiętnienia? Kontrowersje wokół tablic na grobie Nieznanego Żołnierza

fot.Userro12345, lic. CCA-SA 3.0 Grób Nieznanego Żołnierza w Warszawie (fot. Userro12345, lic. CCA-SA 3.0)

Święto niepodległości powinno być okazją do uczczenia wszystkich obrońców Polski, którzy oddali życie za ojczyznę. Tymczasem zamiast spokojnych obchodów, pojawiają się coraz to nowe kontrowersje, z których ogromną część sprowokował minister obrony.

Obecny rząd ogromną wagę przywiązuje do kwestii pomników. W ramach ustawy dezubekizacyjnej wprowadzonej w tym roku zaczęto między innymi usuwać tablice pamiątkowe z czasów PRL-u. Duże kontrowersje wzbudziło na przykład zdjęcie upamiętnienia z posterunku w Baligrodzie, poświęconego milicjantom poległym w starciu z UPA. Jednocześnie powstają coraz to nowe pomniki i komemoracje. Na przykład w przededniu obchodów święta niepodległości, 10 listopada, na grobie Nieznanego Żołnierza odsłonięte zostały nowe tablice poświęcone Polakom, którzy zginęli w walkach z OUN-UPA w latach 1943-1946. Jednak i tu nie obyło się bez kontrowersji.

Grób Nieznanego Żołnierza to miejsce szczególne. W 1925 roku złożono w nim szczątki młodego Polaka poległego w czasie obrony Lwowa. Jego ciało zostało przeniesione do stolicy z cmentarza Orląt Lwowskich, a jego tożsamości nigdy nie udało się ustalić. Grób ten jest symbolicznym miejscem upamiętnienia najważniejszych wydarzeń dla polskiego oręża.

Tablice Macierewicza

Inicjatorem wmurowania tablic był minister obrony, Antoni Macierewicz. Przypomniano na nich poświęcenie polskich żołnierzy, poległych w boju z nacjonalistami ukraińskimi. Według początkowych założeń tablicę mieli uroczyście odsłonić razem prezydent Andrzej Duda i minister obrony Antoni Macierewicz w dniu 11 listopada. Jak wynika z ustaleń, jakie poczynił portal wPolityce.pl, fakt, że ostatecznie Macierewicz odsłonił tablice w przeddzień święta sam, wynika z konfliktu na linii kancelaria prezydenta – MON.

To jednak nie koniec kontrowersji. Pierwotnie upamiętnienie miało dotyczyć wydarzeń m.in. w Korytnicy (12 marca 1944 r.), Narolu (21-22 maja 1944 r.), Rzeczycy (2 czerwca 1944 r.) i Birczy (1945-46 r.). 10 listopada jednak odsłonięto tablice, na których zabrakło ostatniej z wyżej wymienionych miejscowości, choć dzień wcześniej na filarze wmurowana była tablica ją uwzględniająca. Ta zmiana wywołała ogromne oburzenie wśród środowisk kresowych. Ks. Tadeusz Isakowicz-Zalewski skomentował to słowami:

Przykre, a nawet żenujące, jest także podmienianie nowo zamontowanych tablic w Warszawie i to tylko dlatego, że jakiemuś zwolennikowi Bandery w Kijowie napisy na tych tablicach się nie podobają. Jest to uderzenie w polską suwerenności. Tym bardziej, że stało się to w dniach, w których słowa „niepodległość” i „patriotyzm” odmieniane są przez wszystkie przypadki.

Pierwotna tablica musiała zostać usunięta i zamieniona na tę okrojoną pod osłoną nocy.

fot.Palkin, lic. CC BY 2.5 Pomnik poległych żołnierzy LWP, KBW, funkcjonariuszy MO, ORMO i UBP. (fot. Palkin, lic. CC BY 2.5)

Głos w dyskusji zabrał także szef ukraińskiego IPN Wołodymyr Wiatrowycz. Całą sprawę skomentował jednak dość przewrotnie, osadzając ją w kontekście wspomnianej głośnej ustawy dezubekizacyjnej. Jego zdaniem cała sytuacja jest ogromnym paradoksem.

Wśród tych, którzy polegli na terenach Polski w walce z ukraińskimi powstańcami najwięcej było przedstawicieli komunistycznej bezpieki. Tak więc teraz w Polsce, na szczeblu państwowym, będą honorowani czekiści, w szczególności ci, którzy na rękach mają krew polskich patriotów.

Władze gminy Bircza, która w latach 1945-1946 była trzykrotnie atakowana przez oddziały UPA, wydały specjalne oświadczenie. Nazywają w nim usunięcie Birczy z tablicy czynem haniebnym, niegodziwym i skandalicznym oraz zapowiadają podjęcie odpowiednich kroków w tej sprawie.