Władysław I (ur. ok. 1398–1411, zm. 11/12 XII 1455 w Niedźwiedzi pod Sochaczewem) – książę płocki, wiski, zawkrzeński, rawski, sochaczewski, gostyniński i bełski, syn Siemowita IV i Aleksandry, córki Olgierda, wielkiego księcia litewskiego. Nie wiadomo, kiedy objął rządy. Był obecny w 1425 roku w Brześciu na Bugiem, gdzie wraz z braćmi Siemowitem V, Trojdenem II i Kazimierzem II złożył królowi Władysławowi II Jagielle hołd w imieniu ojca i braci z ziem mazowieckich. Hołd ten powtórzył po śmierci ojca na przełomie 1425/26 roku. Uchylił się wtedy od hołdu Kazimierz, co prawnie paraliżowało cały akt.

Początkowo pozostawał wraz z braćmi w niedziale. Dopiero po śmierci Jagiełły bracia zdecydowali się podzielić księstwo. Władysław otrzymał wówczas księstwo płockie. Był zagorzałym przeciwnikiem Jagiellonów, jednakże jego polityka była chwiejna i nieprzemyślana. Swoją wrogość do dynastii zamanifestował nieobecnością na koronacji młodego króla Władysława III. Toczył też spór z biskupem płockim Stefanem Pawłowskim, który był nawet zmuszony rezydować w Toruniu.

Jego sytuacja polityczna uległa diametralnej zmianie po 1442 roku. W tym roku zmarli kolejno Siemowit V i Kazimierz II, których był naturalnym sukcesorem. Zjednoczył w swoim ręku 3/4 ziem mazowieckich oraz ziemię bełską. Nową szansę przed Mazowszem otworzyła śmierć Władysława III w 1444 roku.

Jednym z pretendentów do korony był wówczas Bolesław IV, władający w czersko-warszawskiej części Mazowsza. Jak stwierdzono, kandydowanie Bolesława do tronu było elementem planu Kazimierza IV Jagiellończyka, zmierzającego do wymuszenia ustępstw na panach polskich. Po wstąpieniu na tron Kazimierza Władysław złożył mu hołd ze swoich ziem, jednakże w późniejszym czasie nie wywiązywał się z powinności lennika. Król był nawet bliski odebrania mu dzielnicy.

Nie poparł Kazimierza także w czasie wojny trzynastoletniej, przeciwnie, pertraktował z Krzyżakami i pozwalał im na zaciąg wojska w swojej dzielnicy. Pod koniec życia odsunął się od świata, dopuszczając do siebie tylko zaufanych domowników. Zmarł na gruźlicę, został pochowany w Płocku. Żonaty był z Anną, córką Konrada V oleśnickiego. Miał dwóch synów: Władysława II i Siemowita VI.

Autor hasła:

Maciej Michalski – doktor habilitowany, historyk mediewista, związany z Instytutem Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Autor prac poświęconych m. in. historii idei, historii kobiet oraz historii kształtowania się tożsamości narodowej Słowian w XIX wieku. Współautor „Słownika władców polskich”, „Słownika władców Europy średniowiecznej” oraz „Słownika władców Europy nowożytnej i najnowszej”.

Źródło:

Powyższe hasło ukazało się pierwotnie w publikacji książkowej pt. Słownik władców polskich (Wydawnictwo Poznańskie 1999) pod redakcją Józefa Dobosza, przygotowanej przez historyków związanych z Uniwersytetem Adama Mickiewicza w Poznaniu i z Polską Akademią Nauk.