Twoja Historia

Portal dla tych, którzy wierzą, że przeszłość ma znaczenie. I że historia to sztuka dyskusji, a nie propagandy.

Świętopełk I (książę pomorski 1227-1266 )

Pieczęć konna Świętopełka (fot. domena publiczna)

fot.domena publiczna Pieczęć konna Świętopełka (fot. domena publiczna)

Świętopełk I (ur. ?, zm. 1266) – książę Pomorza Gdańskiego, syn Mściwoja I, księcia gdańskiego, i Zwinisławy.

Objął rządy po ojcu zgodnie z desygnacją princepsa Leszka Białego. W latach 1222-1223 brał udział w organizowanych przez tego księcia wyprawach na Prusów. W tym czasie związał się z Władysławem Odonicem, którego poparł w walkach ze stryjem Władysławem Laskonogim. Sojusz ten został umocniony małżeństwem siostry Świętopełka z Odonicem. Zawiązanie przez Władysława Laskonogiego koalicji z Leszkiem Białym i Henrykiem I Brodatym przeciwko Odonicowi doprowadziło do wojny popierającego go Świętopełka z książętami polskimi, a efektem tego była zbrodnia gąsawska, w której śmierć poniósł Leszek Biały (napad wojsk Świętopełka na obóz w Marcinkowie pod Gąsawą).

Wybuch walk wewnętrznych o panowanie w Krakowie umożliwił Świętopełkowi uzyskanie całkowitej niezależności. Umocniwszy swą pozycję, doprowadził do usunięcia braci z wydzielonych im ziem. Sprzeciwiał się polityce papiestwa w Prusach i budowie państwa kościelnego przez biskupa Chrystiana, udzielił poparcia misji dominikanów, których w 1226-1227 r. sprowadził do Gdańska. W 1238 r. udało mu się odzyskać ziemię sławieńską. W tym samym roku doszło też do wojny z księciem kujawskim Kazimierzem I, który, obawiając się wzrostu potęgi Świętopełka, poparł pretensje jego wygnanego brata Sambora. Z chwilą gdy książę pomorski przekonał się o zamiarach stworzenia przez zakon krzyżacki własnego państwa, zerwał z nim stosunki, a na granicy pomorsko-krzyżackiej rozpoczęły się walki.

Od wybuchu powstania Prusów w 1242 r. do 1248 r. trwała wojna Świętopekka z Krzyżakami i koalicją mazowiecko-kujawsko-wielkopolską, zakończona pokojem, w którym Świętopełk zrzekł się ziem na wschód od Wisły. Od 1259 r. po jego stronie w walce z Krzyżakami opowiedział się Kazimierz I kujawski. Osłabiony przez wojnę, musiał Świętopełk pod naciskiem Krzyżaków ponownie wydzielić uposażenie braciom: Raciborowi (Białogard) i Samborowi (Gniew). Zrażony postawą związanych z zakonem krzyżackim dominikanów, zaczął popierać cystersów, fundując klasztory w Pelplinie (1260) i Bukowie (1252-1256). Żonaty był z Eufrozyną (zm. 1235), prawdopodobnie córką księcia wielkopolskiego Odona. Drugą jego żoną (od 1236) była Ermeregarda (Irmingarda), księżniczka niemiecka, która występuje na dokumencie męża z 1252 r. Miał dwóch synów: Mściwoja z pierwszego małżeństwa i Warcisława z drugiego.

Autor hasła:

Jacek Jaskulski – doktor nauk humanistycznych, historyk mediewista związany z Instytutem Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Biblioteką Kórnicką PAN. Współautor „Słownika władców polskich”, „Słownika władców Europy średniowiecznej” oraz „Słownika władców Europy nowożytnej i najnowszej”. Zmarł w 2006 roku.

Źródło:

Powyższe hasło ukazało się pierwotnie w publikacji książkowej pt. Słownik władców polskich (Wydawnictwo Poznańskie 1999) pod redakcją Józefa Dobosza, przygotowanej przez historyków związanych z Uniwersytetem Adama Mickiewicza w Poznaniu i z Polską Akademią Nauk.