Obrona Płocka (13–19 sierpnia 1920) – starcie stoczone w toku wojny polsko-bolszewickiej, równolegle z walną bitwą warszawską.
Podczas bolszewickiej ofensywy na Warszawę dowodzący sowieckim Frontem Zachodnim Michaił Tuchaczewski zamierzał zastosować „manewr paskiewiczowski” i sforsować dolną Wisłę na odcinku Toruń–Płock celem obejścia stolicy Polski od zachodu. Zamysł ten, trafnie odczytany przez marszałka Józefa Piłsudskiego, pokrzyżowały działania obronne wydzielonej w tym celu grupy „Dolnej Wisły” gen. Aleksandra Osińskiego.
W zaciętych walkach toczonych na przedmościu Płocka, a potem w samym mieście, które przechodziło z rąk do rąk (walki uliczne), polskie oddziały uniemożliwiły sowieckiej IV Armii sforsowanie Wisły, wiążąc jednocześnie jej siły z dala od centrum bitwy warszawskiej. Na innych odcinkach bolszewicy uzyskali lokalne powodzenie, ale generalna zmiana położenia zmusiła ich do odwrotu.
Autor hasła:
Prof. dr hab. Tomasz Gąsowski – historyk, specjalista z zakresu dziejów politycznych, społecznych i militarnych ziem polskich w XIX stuleciu. Pracuje w Instytucie Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz w Akademii Ignatianum. Autor rozprawy habilitacyjnej „Między gettem a światem. Dylematy ideowe Żydów galicyjskich na przełomie XIX i XX wieku”, a także takich publikacji jak „Pod sztandarami Orła Białego” czy „Ziemie polskie w latach wielkiej wojny”. Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.
Źródło:
Powyższe hasło ukazało się pierwotnie w publikacji książkowej Bitwy polskie. Leksykon (Wydawnictwo Znak 1999) przygotowanej przez wykładowców Uniwersytetu Jagiellońskiego: Tomasza Gąsowskiego, Jerzego Ronikiera, Piotra Wróbla i Zdzisława Zblewskiego. Zdanie wprowadzające pochodzi od redakcji.
Wybrane starcia z okresu bitwy warszawskiej 1920 roku:
-
Bitwa pod Dęblinem (12–16 sierpnia 1920)
-
Bitwa pod Radzyminem (13–15 sierpnia 1920)
-
Pierwsza bitwa pod Hrubieszowem (12-13 sierpnia 1920)
-
Bitwa warszawska (13–18 sierpnia 1920)
-
Obrona Płocka (13–19 sierpnia 1920)
-
Bitwa nad Wkrą (14–16 sierpnia 1920)
-
Bitwa pod Krasnem (14–17 sierpnia 1920)
-
Obrona Płońska (14–17 sierpnia 1920)