Najważniejsze rocznice

fot.John Trumbull/domena publiczna Komitet Pięciu zaprezentował tekst Deklaracji II Kongresowi Kontynentalnemu 28 czerwca 1776 roku.

4 lipca 1776 roku w Filadelfii II Kongres Kontynentalny przyjął Deklarację niepodległości Stanów Zjednoczonych. Trzynaście amerykańskich kolonii ogłosiło tym samym wolę zerwania związków z Wielką Brytanią. Był to jeden z najważniejszych momentów trwającej w latach 1775-1783 wojny o niepodległość.

Tekst Deklaracji przygotował tak zwany Komitet Pięciu, w skład którego wchodzili John Adams, Thomas Jefferson, Benjamin Franklin, Roger Sherman i Robert Livingston. Działał on od 11 czerwca 1776 roku. Pierwszy szkic został zaprezentowany Kongresowi już 28 czerwca. Debaty nad nim trwały do 3 lipca. Tekst nie został zaakceptowany w całości – odrzucono między innymi znajdujący się w pierwotnym projekcie zapis potępiający niewolnictwo i handel niewolnikami.

Deklaracja dotyczyła byłych brytyjskich kolonii, przyznając im władzę ustawodawczą, prawo do wypowiadania wojny i zawierania pokoju. Część zawartych w dokumencie uwag miała jednak charakter uniwersalny. Dotyczy to zwłaszcza rozważań na temat natury rządu i wyrażonego w Deklaracji przekonania o równości ludzi i przyrodzonym prawie do „życia, wolności i dążenia do szczęścia”. Autorzy wyrażali idee oświeceniowe, inspirując się zwłaszcza poglądami głoszonymi przez Johna Locke’a, twórcę klasycznego liberalizmu.

4 lipca 1946 roku w Kielcach doszło do pogromu Żydów, w wyniku którego zginęły 42 osoby. Geneza tych wydarzeń nie została w pełni wyjaśniona, wielu historyków skłania się jednak ku hipotezie, że była to prowokacja polskich lub radzieckich służb specjalnych. Pogrom kielecki poważnie skompromitował polskie społeczeństwo w oczach Zachodu i skłonił znaczną część pozostałych w kraju Żydów do wyjazdu za granicę (notka autorstwa dr. hab. Zdzisława Zblewskiego).

4 lipca 1958 roku w Warszawie odbył się pierwszy po Październiku ’56 proces polityczny. Przed sądem stanęła członkini ­ Klubu Krzywego Koła Hanna Szarzyńska-Rewska, oskarżona o kolportaż paryskiej „Kultury”. Skazana na 3 lata więzienia, odzyskała wolność po rozprawie rewizyjnej przed Sądem Najwyższym.

Wkrótce podobne procesy wytoczono również innym przedstawicielom świata kultury za utrzymywanie niedozwolonych kontaktów z polskimi ośrodkami na Zachodzie: Annie Rudzińskiej (luty 1962), Melchiorowi Wańkowiczowi (październik–listopad 1964) oraz Janowi Nepomucenowi Millerowi (wrzesień 1965). Represje te w poważnym stopniu poróżniły ekipę Gomułki z przedstawicielami niezależnie myślącej inteligencji (notka autorstwa dr. hab. Zdzisława Zblewskiego).