Najważniejsze rocznice

fot.domena publiczna Akcja pod Bezdanami była jedną z wielu przeprowadzonych przez bojówkę PPS akcji ekspropriacyjnych. Niestety, nie poszła tak dobrze, jak dwa lata wcześniejsza akcja pod Rogowem (na ilustracji).

26 września 1908 roku miała miejsce akcja pod Bezdanami. Grupa bojowców z Polskiej Partii Socjalistycznej, w tym Józef Piłsudski, dokonała napadu na rosyjski pociąg pocztowy.

Mimo, że operacja przeprowadzona została w doborowym składzie – brało w niej udział aż czterech przyszłych premierów Rzeczpospolitej – nie powtórzyła ona sukcesu sprzed dwóch lat, kiedy pod Rogowem niemal bezboleśnie udało się zdobyć ponad 30 tysięcy rubli. Tym razem mało brakowało, by całość zakończyła się niepowodzeniem.

Umieszczona na torach w zawilgoconej ziemi bomba nie wybuchła, a drugą – która zgodnie z planem powinna być wrzucona do przedziału, w którym podróżowali żandarmi – ledwo udało się przecisnąć przez wybity z trudem otwór w szybie. Na koniec bojowcy musieli zaś działać niemal całkiem na ślepo i zabrali tylko mniejszą część znajdujących się w pociągu pieniędzy.

Mimo licznych utrudnień działaczom udało się uniknąć strat własnych. Zrabowana kwota – ponad 200 tysięcy rubli – pozwoliła na dalsze rozwijanie polskiej konspiracji. Już wkrótce na terenie Galicji powstał Związek Walki Czynnej, tajna organizacja wojskowa, której celem była walka o niepodległość Polski.

26 września 1953 roku władze komunistyczne internowały prymasa Stefana Wyszyńskiego, zarzucając mu „wrogą działalność wobec państwa polskiego”. Przetrzymywany kolejno w Rywałdzie, Stoczku Warmińskim, Prudniku i Komańczy Wyszyński odzyskał wolność dopiero 28 października 1956 (notka autorstwa dr. hab. Zdzisława Zblewskiego).