Twoja Historia

Portal dla tych, którzy wierzą, że przeszłość ma znaczenie. I że historia to sztuka dyskusji, a nie propagandy.

Jolenta-Helena (księżna wielkopolska)

Jolenta-Helena (fot. domena publiczna)

fot.domena publiczna Jolenta-Helena (fot. domena publiczna)

Jolenta-Helena (ur. ok. 1244, zm. 16/17 VI po 1304) – księżna wielkopolska, żona Bolesława Pobożnego, błogosławiona, najmłodsza córka króla węgierskiego Beli IV i Marii, córki Teodora Laskarisa, cesarza Nicei.

W źródłach wielkopolskich występuje pod imieniem Helena. W wieku ok. siedmiu lat przybyła do Krakowa na dwór swojej starszej siostry Kunegundy-Kingi, żony Bolesława V Wstydliwego. Wychowywała się w atmosferze pobożności i surowości obyczajów, co wraz z tradycja rodzinną (przykład św. Elżbiety z Turyngii i św. Jadwigi śląskiej) wywarło decydujący wpływ na jej życie.

W 1256 r., mając około 12-14 lat, poślubiła Bolesława Pobożnego. Ślub został zawarty w Krakowie i tam Jolenta pozostała ze względu na zbyt młody wiek na dopełnienie małżeństwa. W Kaliszu u boku męża pojawiła się dwa lata później. Nie odegrała wielkiej roli politycznej, znany jest tylko jeden dokument przez nią wystawiony oraz wiadomo o czterech następnych. Przy jednym z dokumentów zachowała się pieczęć Jolenty jako księżnej wielkopolskiej. Opiekowała się sierotami po bracie męża, Przemyśle I. Prawdopodobnie przyczyniła się do ułożenia poprawnych stosunków między Przemysłem II i jego stryjem.

Była protektorka zakonu franciszkanów. W 1279 r. Przemysł II, za jej namową, ufundował w Gnieźnie pierwszy w Wielkopolsce klasztor Klarysek, w którym przebywała. Tam też została pochowana. W końcu XIX w. umieszczono jej trumnę w ocalałej kaplicy Klarysek, stanowiącej od 1928 r. część przebudowanego kościoła Franciszkanów. Z małżeństwa z Bolesławem miała trzy córki: Elżbietę (1263-1304), wydaną za Henryka V Grubego, księcia jaworskiego, legnickiego i wrocławskiego, Jadwigę (ok. 1266-1339), żonę Władysława I Łokietka, i Annę (ur. 1276), która została klaryską w Gnieźnie.

Po śmierci wokół osoby Jolenty szybko zaczął rozwijać się kult. Uważano ją za patronkę Gniezna i okolic. W XVII w., w związku z podjęciem starań o beatyfikację, powstały prace na jej temat. Beatyfikacja nastąpiła 26 września 1827 r. i pod koniec XIX w. jej kult rozszerzył się na wszystkie diecezje polskie.

Autor hasła:

Autor hasła:

Jacek Jaskulski – doktor nauk humanistycznych, historyk mediewista związany z Instytutem Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Biblioteką Kórnicką PAN. Współautor „Słownika władców polskich”, „Słownika władców Europy średniowiecznej” oraz „Słownika władców Europy nowożytnej i najnowszej”. Zmarł w 2006 roku.

Źródło:

Źródło:

Powyższe hasło ukazało się pierwotnie w publikacji książkowej pt. Słownik władców polskich (Wydawnictwo Poznańskie 1999) pod redakcją Józefa Dobosza, przygotowanej przez historyków związanych z Uniwersytetem Adama Mickiewicza w Poznaniu i z Polską Akademią Nauk.

Polecane książki o córce Jolenty Jadwidze: