Kim byli cinkciarze?

Cinkciarze handlowali między innymi dolarami (lic. CC0)

Oficjalnie uznawano ich za przestępców. Działali jednak niemal jawnie, wystając pod niedostępnymi dla przeciętnego Kowalskiego sklepami i szemrząc pod nosem: „Coś kupić, coś sprzedać…”.

Cinkciarz to potoczne określenie przestępcy walutowego, człowieka przedsiębiorczego, często powiązanego ze środowiskami kryminalnymi, który dorabiał nielegalnym handlem dewizami lub utrzymywał się z niego.

Pojęcie to pojawiło się prawdopodobnie na przełomie lat 50. i 60. Przeciętny cinkciarz, zwany był początkowo także waluciarzem lub konikiem (od lat 70. ta ostatnia nazwa oznaczała już tylko drobnych spryciarzy wykupujących z kas kinowych przed szczególnie atrakcyjnymi filmami bilety i sprzedających je po „paskarskich”, czyli znacznie zawyżonych, cenach).

Jak wyglądał i pracował typowy cinkciarz?

Cinkciarz ubrany był zwykle w charakterystyczną skórzaną kurtkę, wystawał godzinami w wiadomych większości obywateli miejscach (najczęściej przed sklepami Peweksu, Baltony lub placówkami bankowymi prowadzącymi rachunki walutowe), a na widok potencjalnych klientów mamrotał pod nosem formułkę „Coś kupić, coś sprzedać” lub „Change money”.

W wypadku dojścia transakcji do skutku wyciągał z kieszeni ściągnięty gumką gruby zwitek banknotów, z którego wprawnie odliczał interesującą klienta sumę.

Formalnie działalność tego typu była w PRL-u surowo zakazana, w rzeczywistości jednak władze, które za pośrednictwem ubecji gruntownie penetrowały lub nawet kontrolowały środowisko cinkciarzy, tolerowały te pokątne interesy, ponieważ istnienie „czarnego rynku” walutowego wpływało na wzrost zysków państwa osiąganych z eksportu wewnętrznego.

Źródło:

Powyższy tekst ukazał się pierwotnie jako jedno z haseł Abecadła PRL-u. Pozycja autorstwa Zdzisława Zblewskiego została opublikowana nakładem wydawnictwa Znak w 2008 roku.

Tytuł, lead, ilustracje wraz z podpisami, wytłuszczenia, podział akapitów oraz śródtytuły pochodzą od redakcji. Tekst poddano podstawowej obróbce redakcyjnej.