Nasi przodkowie przetrwali największy wybuch wulkanu w historii człowieka – i to w całkiem niezłej formie

fot.Andrew Hall/CC BY-SA 3.0 Jedna z jaskiń w okolicach Mossel Bay

Na południowym wybrzeżu Afryki Przylądkowej odnaleziono niezwykły dowód ludzkiej wytrzymałości. Nasi przodkowie przetrwali pomimo najstraszniejszego wybuchu wulkanu w ciągu ostatnich 2 milionów lat.

Wulkan Toba na indonezyjskiej Sumatrze wybuchł 74 tysiące lat temu. Jego erupcja spowodowała, według wielu paleontologów, spustoszenie w środowisku, zwłaszcza lądowym. Zmiany temperatury, pyły, zmniejszenie dostępu światła spowodowały, że zginęło nie tylko wiele gatunków roślin i zwierząt, ale także część populacji gatunków ludzkich (jeszcze wtedy żyli na przykład neandertalczycy). Teraz okazało się, że niektóre grupy ludzi przetrwały w swoich „osadach” pomimo takiej tragedii.

Badacze poinformowali właśnie, że w dwóch stanowiskach archeologicznych w Pinnacle Point i Vleesbai w Afryce Południowej znaleziono ślady szkła wulkanicznego własnie z czasów wybuchu wulkanu Toba. Były to co prawda pojedyncze cząsteczki, ale nie ma innego możliwego źródła ich pochodzenia niż wspomniana erupcja.

Oba miejsca są odległe od Indonezji o 9 tysięcy kilometrów, jednak skład chemiczny jest taki sam jak znajdowany w innych miejscach. Najciekawsze jest to, że oba stanowiska zasiedlone były długo przed i po wybuchu – pomiędzy 90 a 50 tysięcy lat temu. Nie ma żadnej przerwy w osadnictwie czy produkcji w warstwach znalezionych nad i pod wspomnianym szkłem wulkanicznym. A to znaczy, że tamtejsi mieszkańcy przetrwali kataklizm.

fot.M. Jones/domena publiczna Jezioro Toba, pozostałość po wulkanie

Co więcej – wykopaliska wskazują, że w całkiem dobrej formie. Ich zwyczaje zasadniczo się nie zmieniły. Nie opuścili okolic przylądka, na którym znajdują się stanowiska. Spali, polowali, jedli podobnie, jak wcześniej, pomimo zimy wulkanicznej i drastycznego spadku liczby gatunków roślin. Prawdopodobnie zastępowali polowania połowami i żywili się skorupiakami oraz mięczakami, których wiele żyło i żyje w oceanie u wybrzeży Afryki Przylądkowej.

Odkrycia rzucają nowe światło na zdolności przetrwania naszego gatunku. Wrażenie robi też dokładność metody poszukiwania cząsteczek szkła wulkanicznego. Istnieje szansa, że po udoskonaleniach będzie to nowy marker – sposób określania wieku odkrytej warstwy czy wykopalisk.