"Falanga walczy, Falanga czuwa, Falanga Żydów z Polski usuwa". Czym był Obóz Narodowo-Radykalny i jakie hasła głosił?

fot.domena publiczna Falanga (fot. domena publiczna)

Członkowie ONR-u nawoływali do walki z Żydami i „kryptożydami”, za których uważano Polaków „kolaborujących” z Żydami prawdziwymi. To oni właśnie wysunęli pomysł, by wszystkich Żydów wysłać na Madagaskar.

Słynne hasło „Żydzi na Madagaskar” powstało w środowisku przedwojennego ugrupowania ONR-Falanga. Jego autorstwo jest niepewne. Pojawiało się w czasie manifestacji, natrafiamy na nie także w artykule pt. Raport z przyszłości w gazecie „Falanga” z 5 lipca 1938 roku. Znalazło się tam zdanie: „Zakład Oczyszczania Kraju wyśle Żydów na Madagaskar”, co było odwołaniem do syjonizmu – ruchu, który widział dla Żydów szanse na lepszą przyszłość w emigracji z Europy i Stanów Zjednoczonych oraz utworzenie w Palestynie własnego państwa.

Antysemityzm i solidaryzm

Obóz Narodowo-Radykalny (ONR) był skrajnie prawicową organizacją polityczną ocierającą się w swym programie o faszyzm i narodowy socjalizm. ONR powstał 14 kwietnia 1934 roku z rozłamu Sekcji Młodych Stronnictwa Narodowego dokonanego przez lidera dawnego Obozu Wielkiej Polski Jana Mosdorfa.

Partia ta głosiła nacjonalizację kapitału zarówno polskiego, jak i żydowskiego. Odwoływała się do antysemityzmu i solidaryzmu narodowego. Państwo miało mieć ustrój korporacyjny na wzór włoski lub niemiecki. Członkowie ONR to głównie mieszkańcy miast, często młodzież studiująca. Jedną z form działania było organizowanie bojkotu sklepów żydowskich.

Delegalizacja i podział

Po licznych bojówkarskich ekscesach organizacja została w lipcu 1934 roku zdelegalizowana i działała od tej pory w podziemiu. Po delegalizacji nastąpił rozłam na ONR-Falanga i ONR-ABC.

fot.Rosiek.kub, lic. CCA-SA 4.0 Marsz członków współczesnego Obozu Narodowo-Radykalnego z okazjo 81 lecia ONR (fot. Rosiek.kub, lic. CCA-SA 4.0)

Nazwa „Falanga” pochodzi od wydawanej przez to ugrupowanie gazety mającej na celu walkę z Żydami i kryptożydami, za których uważano Polaków „kolaborujących” z Żydami prawdziwymi. O bezsensowności tej walki i poziomie intelektualnym autorów świadczą ich teksty w antyżydowskich gazetach. Oddajmy zatem im głos:

„Nie kijem i petardą [należy przepędzić żydów], ale planową i zorganizowaną akcją oraz samoobroną gospodarczą (…). Po co żydów nienawidzieć, po co ich bić kijem lub nożem?”,

„Falanga walczy, Falanga czuwa, Falanga Żydów z Polski usuwa”.

Wysuwano także postulaty „odżydzenia”, co dotyczyć miało wszelkich przejawów życia społecznego. Według polskich nacjonalistów należało odżydzić literaturę: „Czyż oczyszczając różne dziedziny naszego życia narodowego, nie czas oczyścić literaturę polską [z Tuwima, Słonimskiego i Wittlina] z tych obrzydliwych wypocin”, adwokaturę, nauki lekarskie i gospodarkę.

Źródło:

Powyższy tekst ukazał się pierwotnie jako jedno z haseł Leksykonu polskich powiedzeń historycznych. Pozycja autorstwa Macieja Wilamowskiego, Konrada Wnęka i Lidii A. Zyblikiewicz została opublikowana nakładem wydawnictwa Znak w 1998 roku.

Tytuł, lead, ilustracje wraz z podpisami, wytłuszczenia, podział akapitów oraz śródtytuły pochodzą od redakcji. Tekst poddano podstawowej obróbce redakcyjnej.