"Sklepy komercyjne" w późnej epoce Gierka. Mięso dla wybranych

fot.babinicz, lic. CC0 O świątecznej szynce wielu mogło co najwyżej pomarzyć (for. babinicz, lic. CC0)

Gdy w innych sklepach półki świeciły pustkami, w sklepach komercyjnych można było kupić wyborowy asortyment. Był on jednak dostępny po… „komercyjnych cenach”.

Sklepy komercyjne to istniejące w drugiej połowie lat 70. wyodrębnione placówki handlowe, sprzedające niektóre, lepsze gatunkowo rodzaje mięsa i jego przetworów po cenach wyższych niż powszechnie obowiązujące, czyli po tzw. cenach komercyjnych.

Utworzenie sieci tego typu sklepów było w rzeczywistości jedną z form niejawnych podwyżek cen sprzedawanych tam towarów, które normalnie były właściwie niedostępne. Początkowo sprzedażą komercyjną objęto jedynie niektóre gatunki wędlin, z czasem jednak, w miarę pogarszania się sytuacji na rynku mięsnym, władze coraz bardziej rozszerzały asortyment towarów dostępnych w sklepach komercyjnych. Działania tego typu wywoływały narastającą irytację społeczeństwa.

Kiedy 1 lipca 1980 roku ceny komercyjne na mięso i wędliny zaczęły obowiązywać także w bufetach i stołówkach pracowniczych, w wielu zakładach na terenie całej Polski wybuchły strajki, które po dwóch miesiącach doprowadziły do upadku ekipy technokratów.

Po Sierpniu ’80 sklepy komercyjne zostały zlikwidowane, a od 1 kwietnia 1981 roku kupowało się mięso na kartki żywnościowe.

Aż chciałoby się zapytać razem z Krystyną Prońko za czym kolejka ta stoi. Niestety tak wyglądała tamta rzeczywistość (fot. domena publiczna).

fot.domena publiczna Aż chciałoby się zapytać razem z Krystyną Prońko za czym kolejka ta stoi. Niestety tak wyglądała tamta rzeczywistość (fot. domena publiczna).

Bierutowskie inspiracje

Na marginesie warto zaznaczyć, że wbrew powszechnemu przekonaniu idea sprzedawania drożej towarów deficytowych nie była wymysłem Edwarda Gierka i jego współpracowników, została bowiem incydentalnie zastosowana w PRL-u już w 1952 roku, kiedy to na podstawie Uchwały Prezydium Rządu z 10 maja 1952 roku o sprzedaży cukru i cukierków na bony oraz o zmianie cen związanej z utrzymaniem także pozabonowej sprzedaży cukru i przetworów opartych na cukrze wprowadzono „wolną sprzedaż cukru po cenach komercyjnych”.

W praktyce oznaczało to, że za cukier drożej musieli płacić chłopi, którzy „nie zostali objęci systemem bonowym”. Sprzedaż komercyjną zniesiono 3 stycznia 1953 roku, ale jednocześnie nastąpiła drastyczna podwyżka cen.

Źródło:

Powyższy tekst ukazał się pierwotnie jako jedno z haseł Abecadła PRL-u. Pozycja autorstwa Zdzisława Zblewskiego została opublikowana nakładem wydawnictwa Znak w 2008 roku.

Tytuł, lead, ilustracje wraz z podpisami, wytłuszczenia, podział akapitów oraz śródtytuły pochodzą od redakcji. Tekst poddano podstawowej obróbce redakcyjnej.