Twoja Historia

Portal dla tych, którzy wierzą, że przeszłość ma znaczenie. I że historia to sztuka dyskusji, a nie propagandy.

Przemysł Ottokar I (król Czech 1198–1230)

Portret Przemysła Ottokara I.

fot.Acoma/CC BY-SA 4.0 Portret Przemysła Ottokara I.

Przemysł Ottokar I (ur. ok. 1155, zm. 1230) – król czeski od 1198 roku. Syn Władysława, króla czeskiego, i jego drugiej żony Judyty, córki langrafa Turyngii Ludwika I. Dwukrotnie żonaty: w 1187 roku z Adelajdą, córką Ottona, margrabiego Miśni, z którą w 1198 roku przeprowadził rozwód; w tym samym roku poślubił Konstancję, córkę Béli III, króla Węgier, z którą miał synów: Wratysława (zm. 1225?), Wacława (zm. 1253), Władysława (zm. 1228), Przemysła (zm. 1239), oraz kilka córek (m.in. Annę, która została żoną księcia śląskiego Henryka Pobożnego).

Za panowania przyrodniego brata księcia czeskiego Fryderyka (zm. 1189) przybywał prawdopodobnie na jego dworze. W 1185 roku przewodził dwu kolejnym wyprawom w zmaganiach toczących się miedzy Fryderykiem a Konradem III Ottonem, co doprowadziło po krwawych walkach do ugody w 1186 roku.

W 1189 roku Konrad III Otto został władcą zjednoczonych Czech i Moraw. Po jego śmierci w 1192 roku Przemysł Ottokar usunął następcę Konrada III Ottona, księcia Wacława (syna Sobiesława), sam jednak musiał ulec po kilkumiesięcznej obronie grodu praskiego swemu stryjecznemu bratu, Henrykowi Brzetysławowi, który przy pomocy cesarskiej objął władze w całych Czechach.

Przemysł Ottokar I schronił się na terenie Niemiec, skąd wiosną 1197 roku podjął nieudaną próbę odzyskania władzy w Czechach. Tego samego roku, po śmierci Henryka Brzetysława, udało mu się opanować tron czeski na stałe. Po śmierci w 1197 roku cesarza Henryka VI walki między Welfami i Hohenstaufami o tron w Niemczech ułatwiły Przemysłowi Ottokarowi umocnienie swoich praw do tronu czeskiego i pozycji Czech w ramach Rzeszy.

Początkowo opowiedział się za kandydaturą Filipa Szwabskiego, uzyskując od niego w 1198 roku potwierdzenie dziedzicznego tytułu królewskiego dla siebie oraz prawa inwestytury biskupów. W latach następnych zmieniał kilkakrotnie sojusze, uzyskując potwierdzenie tytułu królewskiego od Ottona IV, papieża Innocentego III. W 1210 roku poparł Fryderyka II Hohenstaufa. Ten ostatni w 1212 roku wydał złotą bullę sycylijską, która na długi okres unormowała stosunki Czech z Rzeszą i ostatecznie potwierdziła dziedziczny tytuł królewski władcy czeskiego.

Sukcesy w polityce zagranicznej umożliwiły mu opanowanie opozycji wewnętrznej i skonsolidowanie kraju, do czego przyczyniło się – niezależnie od działań samego Ottokara – wygaśniecie morawskiej linii Przemyślidów. Uporządkował także, po wieloletnich zatargach z biskupem praskim, stosunki między państwem i Kościołem, wydając w 1222 roku przywilej immunitetowy.

Przemysł Ottokar I doprowadził do zakończenia rozbicia w Czechach i do trwałego zjednoczenia państwa. W 1216 roku uzyskał potwierdzenie praw do tronu dla jedenastoletniego syna Wacława, a w 1228 roku, jeszcze za swojego życia, przeprowadził jego koronację, co utwierdziło zasadę dziedziczności tronu czeskiego w linii Przemyślidów. Wszystko to przyniosło faktyczne uniezależnienie Czech od cesarstwa.

Autor hasła:

Jacek Jaskulski – doktor nauk humanistycznych, historyk mediewista związany z Instytutem Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Biblioteką Kórnicką PAN. Współautor „Słownika władców polskich”, „Słownika władców Europy średniowiecznej” oraz „Słownika władców Europy nowożytnej i najnowszej”. Zmarł w 2006 roku.

Źródło:

Powyższe hasło ukazało się pierwotnie w publikacji książkowej pt. Słownik władców Europy średniowiecznej (Wydawnictwo Poznańskie 2005) pod redakcją Józefa Dobosza, przygotowanej przez historyków związanych z Uniwersytetem Adama Mickiewicza w Poznaniu i z Polską Akademią Nauk.