fot.domena publiczna Wizerunek Henryka VI.
Henryk VI (ur. 1165 w Nimwegen, zm. 28 IX 1197 w Messynie na Sycylii) – król Niemiec od 1169 (1190) roku, król Sycylii od 1194 roku, cesarz od 1189 roku. Syn Fryderyka I; żonaty z Konstancją, córką Rogera II, ojciec Fryderyka II. Pochowany w katedrze w Palermo.
Już w 1169 roku został wybrany na króla. Jego małżeństwo w 1186 roku z Konstancją, córką króla Sycylii Rogera II, dało Henrykowi prawo do tronu sycylijskiego po bezpotomnej śmierci ostatniego króla Wilhelma II w 1189 roku. Jednak szlachta sycylijska, wsparta przez papieża Klemensa III, który obawiał się połączenia cesarstwa z królestwem Sycylii, wyniosła w 1190 roku na tron nieprawego wnuka Rogera II, Tankreda.
Chcąc podjąć walkę o Sycylię, Henryk doprowadził do ugody z największym wrogiem Staufów, Henrykiem Lwem, który nielegalnie powrócił z wygnania i umocnił się w Saksonii, ale w 1195 roku zmarł. W 1189 roku Fryderyk I, wyprawiając się na trzecią wyprawę krzyżową, powierzył Henrykowi regencję w Niemczech.
Podczas nieudanej wyprawy włoskiej, która miała umocnić jego władzę we Włoszech kazał się w 1191 roku koronować na cesarza. W zmowie z królem Francji Filipem II, Henryk wziął w niewolę wracającego w 1192 roku z Palestyny króla Anglii Ryszarda Lwie Serce, który jako powinowaty wspierał Tankreda. Ryszard został wypuszczony dopiero w 1194 roku za olbrzymi okup i złożenie Henrykowi przysięgi lennej.
Śmierć Tankreda w 1194 roku pozwoliła Henrykowi opanować Sycylię i koronować się tego samego roku w Palermo. Swoją żonę Konstancję mianował regentką. Zreorganizował administrację królestwa Sycylii, opierając się na niemieckich ministeriałach. Również w Niemczech wzmocnił swoje posiadłości kosztem rodu Welfów. Jego koncepcja polityczna zakładała ustanowienie zwierzchnictwa cesarza nad innymi królestwami. Temu służyły hołdy lenne Ryszarda Lwie Serce, Leona – króla Armenii, Almeryka – króla Cypru oraz małżeństwa pozostałych Staufów. Również przygotowywana przez niego od 1294 roku wyprawa krzyżowa miała podporządkować mu Bizancjum.
Jednym z głównych zadań Henryka było przeforsowanie dziedziczności tronu w Niemczech, do czego próbował przekonać książęta, proponując wcielenie do Rzeszy królestwa Sycylii, papieżowi zaś obiecał stałe dochody w zamian za koronację swojego syna Fryderyka II. Mimo odrzucenia propozycji Henryka, w 1196 roku wybrano Fryderyka II na króla. Przedwczesna śmierć chorego na malarię cesarza była katastrofą dla monarchii Staufów, jak i dla Rzeszy. Zahamowana została jej wewnętrzna konsolidacja. Za Henryka VI cesarstwo znalazło się na szczycie swojej potęgi.