Zagon na Koziatyn (25–27 kwietnia 1920) – podczas polskiej ofensywy na Ukrainie, tzw. „wyprawy kijowskiej”, dywizja kawalerii gen. Jana Romera wykonała głęboki manewr, przenikając na tyły sowieckiego frontu. Podczas 140-kilometrowego marszu stoczyła kilka utarczek, po czym w całonocnym boju zajęła miasteczko Koziatyn (na południowy wschód od Żytomierza) stanowiące ważny węzeł kolejowy. Przy niewielkich stratach własnych zagarnęła 8 tys. jeńców oraz znaczną zdobycz wojenną.
Miasteczko pozostało w ręku kawalerzystów aż do nadejścia głównych sił polskich. Zagon na Koziatyn przyczynił się walnie do całkowitej dezorganizacji południowego skrzydła sowieckiej XII Armii.
Autor hasła:
Prof. dr hab. Tomasz Gąsowski – historyk, specjalista z zakresu dziejów politycznych, społecznych i militarnych ziem polskich w XIX stuleciu. Pracuje w Instytucie Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz w Akademii Ignatianum. Autor rozprawy habilitacyjnej „Między gettem a światem. Dylematy ideowe Żydów galicyjskich na przełomie XIX i XX wieku”, a także takich publikacji jak „Pod sztandarami Orła Białego” czy „Ziemie polskie w latach wielkiej wojny”. Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.
Źródło:
Powyższe hasło ukazało się pierwotnie w publikacji książkowej Bitwy polskie. Leksykon (Wydawnictwo Znak 1999) przygotowanej przez wykładowców Uniwersytetu Jagiellońskiego: Tomasza Gąsowskiego, Jerzego Ronikiera, Piotra Wróbla i Zdzisława Zblewskiego. Zdanie wprowadzające pochodzi od redakcji.
Wybrane bitwy pierwszej fazy wojny polsko-bolszewickiej:
-
Bitwa o Dyneburg (26-28 września 1919)
-
Pierwsza bitwa pod Berezyną Górną (30 października-3 listopada 1919)
-
Bitwa o Dyneburg (31 grudnia 1919-3 stycznia 1920)
-
Bitwa pod Latyczowem (18–22 lutego 1920)
-
Wypad na Mozyrz i Kalenkowicze (4–7 marca 1920)
-
Bitwa o Korosteń (25-27 kwietnia 1920)
-
Zagon na Koziatyn (25–27 kwietnia 1920)
-
Wyprawa kijowska (3–8 maja 1920)