Bitwa pod Orszą (13 lipca 1508) – W czasie pierwszej wojny króla Zygmunta I Starego z wielkim księciem moskiewskim Wasylem III Orsza została oblężona przez wojska moskiewskie. Całość sił moskiewskich, którymi dowodzili Daniło ks. Szczenia i Jakub Patrikijew Zacharin, liczyły ok. 50 tys. ludzi. Nadejście hetmana wielkiego litewskiego ks. Konstantego Ostrogskiego z armią polsko-litewską zmusiło dowódców moskiewskich do uformowania szyku bojowego z zadaniem obrony przeprawy przez Dniepr.
Hetman, którego siły liczyły 16 tys. ludzi, pozorując chęć forsowania rzeki pod Orszą, wysłał silny oddział w górę Dniepru, który po odnalezieniu brodu uderzył z tyłu na moskiewskie tabory. Zapadający zmrok zmusił Ostrogskiego do odłożenia generalnej rozprawy na dzień następny. Gdy nadszedł ranek, okazało się jednak, że przeprowadzony poprzedniego dnia atak na tabory złamał ducha bojowego wodzów moskiewskich, którzy pod osłoną nocy zrejterowali w kierunku Briańska. W tej sytuacji ks. Ostrogski przeprawił się przez Dniepr i poprowadził wojsko pod Smoleńsk. Działania wojenne toczyły się jeszcze do 8 października, kiedy doszło do zawarcia pokoju.
Autor hasła:
Dr Jerzy Ronikier – historyk kultury i mentalności. Pracował w Instytucie Zarządzania oraz Instytucie Informacji Naukowej i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Autor pracy „Hetman Adam Sieniawski i jego regimentarze. Studium z historii mentalności szlachty polskiej 1706-1725”. Zmarł w 2013 roku.
Źródło:
Powyższe hasło ukazało się pierwotnie w publikacji książkowej Bitwy polskie. Leksykon (Wydawnictwo Znak 1999) przygotowanej przez wykładowców Uniwersytetu Jagiellońskiego: Tomasza Gąsowskiego, Jerzego Ronikiera, Piotra Wróbla i Zdzisława Zblewskiego.
Najważniejsze bitwy za panowania Zygmunta Starego:
-
Bitwa pod Orszą (13 lipca 1508)
-
Bitwa nad Dniestrem (4 października 1509)
-
Bitwa pod Łopusznem (28 kwietnia 1512)
-
Bitwa pod Orszą (8 września 1514)
-
Bitwa pod Obertynem (22 września 1531)
-
Bitwa nad Seretem (1 lutego 1539)