Bitwa pod Olkiennikami (2 listopada 1700)

fot.domena publiczna Hetman wielki litewski Kazimierz Jan Sapieha

Bitwa pod Olkiennikami, bitwa pod Olkienikami, bitwa pod Valkininkai (2 listopada 1700) – Jesienią 1700 na Litwie doszło do otwartej wojny domowej pomiędzy szlachtą a rodem Sapiehów. Partia szlachecka, skoncentrowana w pow. oszmiańskim, liczyła ok. 20 tys. ludzi. Stąd pod wodzą wojewody wileńskiego ks. Michała Serwacego Wiśniowieckiego wyruszyła pod Olkienniki Hetman wielki litewski Kazimierz Jan Sapieha, którego wojska liczyły 9 tys. ludzi, ruszył na spotkanie partii szlacheckiej.

Bitwę rozpoczęli Sapiehowie, otwierając ogień w kierunku wojsk szlacheckich. Wiśniowiecki wysłał harcowników, a następnie ruszył całym frontem. Lewe skrzydło wdało się w przewlekłą walkę z Tatarami Sapiehów, prawe musiało odpierać ponawiane ataki rajtarii, dowodzonej przez koniuszego litewskiego Michała Sapiehę. Także piechota obu stron związała się walką. Kiedy wojewoda wileński rzucił do walki swoje odwody, partia szlachecka zaczęła coraz wyraźniej brać górę. W tej sytuacji hetman Sapieha, zwątpiwszy o sukcesie, opuścił pole bitwy. Pozbawione przywódców wojsko podało tyły i rozpierzchło się po okolicy.

Najdłużej walczył Michał Sapieha ze swoją rajtarią, jednak i on, otoczony ze wszystkich stron, po zaciętym oporze musiał się poddać. Los jeńców okazał się przesądzony. W nocy z 19 na 20 stycznia rozjuszona szlachta, mimo protestów ks. Wiśniowieckiego, wywlekła z łóżka Michała Sapiehę i rozsiekała go na ulicach Olkiennik.

Autor hasła:

Dr Jerzy Ronikier – historyk kultury i mentalności. Pracował w Instytucie Zarządzania oraz Instytucie Informacji Naukowej i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Autor pracy „Hetman Adam Sieniawski i jego regimentarze. Studium z historii mentalności szlachty polskiej 1706-1725”. Zmarł w 2013 roku.

Źródło:

Powyższe hasło ukazało się pierwotnie w publikacji książkowej Bitwy polskie. Leksykon (Wydawnictwo Znak 1999) przygotowanej przez wykładowców Uniwersytetu Jagiellońskiego: Tomasza Gąsowskiego, Jerzego Ronikiera, Piotra Wróbla i Zdzisława Zblewskiego.