Bitwa pod Ochmatowem (30 stycznia 1644)

fot.domena publiczna Hetman Stanisław Koniecpolski

Bitwa pod Ochmatowem (30 stycznia 1644) – Wielka, licząca ok. 30 tys. ludzi, wyprawa tatarska pod wodzą Tuhaj-beja wyruszyła na tereny Rzeczypospolitej i dotarła w okolice Ochmatowa (obwód kijowski). Hetman wielki koronny Stanisław Koniecpolski, przygotowany na niespodziewany atak, prowadził swoje wojsko ostrożnie, mając na obu skrzydłach po taborze złożonym z siedmiu rzędów wozów. Przed taborami postępowała artyleria i piechota, a tyły osłaniały 4 chorągwie kozaków i 500 dragonów. Przodem wysłał całą jazdę. Siły hetmana, liczące ok. 10 tys. ludzi, dzięki gęstej mgle przeprawiły się bezpiecznie przez Butrę i stanęły pod Ochmatów.

Tuhaj-bej wysłał przeciwko Polakom oddział 6 tys. Tatarów, który zwarł się z wojskami koronnymi. Mocne uderzenie pułku straży przedniej por. Jana Odrzywolskiego zepchnęło ten oddział aż pod sam kosz tatarski. W tym czasie nadciągnął ze swoją dywizją ks. Jeremi Wiśniowiecki. Siły Koniecpolskiego wzrosły tym samym do 19 tys. ludzi, co skłoniło hetmana do zdecydowanego natarcia. Pierwsza ruszyła do szarży husaria pod Stefanem Czarnieckim, za nim dywizja Wiśniowieckiego, a dalej kolejne pułki.

Tatarzy nie wytrzymali ataku i kosz, osłaniany 4-tys. komunikiem, począł się wycofywać. Kolejne uderzenie ciężkiej jazdy z łatwością rozbiło tę osłonę i rozpoczął się trwający do wieczora pościg całym wojskiem. Rankiem w dalszy pościg ruszyło ok. 5 tys. chorągwi lekkich pod dowództwem komisarza Mikołaja Zaćwilichowskiego. Dopadły one niedobitki wojsk Tuhaj-beja 31 I nad Siną Wodą i rozbiły go ostatecznie.

Autor hasła:

Dr Jerzy Ronikier – historyk kultury i mentalności. Pracował w Instytucie Zarządzania oraz Instytucie Informacji Naukowej i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Autor pracy „Hetman Adam Sieniawski i jego regimentarze. Studium z historii mentalności szlachty polskiej 1706-1725”. Zmarł w 2013 roku.

Źródło:

Powyższe hasło ukazało się pierwotnie w publikacji książkowej Bitwy polskie. Leksykon (Wydawnictwo Znak 1999) przygotowanej przez wykładowców Uniwersytetu Jagiellońskiego: Tomasza Gąsowskiego, Jerzego Ronikiera, Piotra Wróbla i Zdzisława Zblewskiego.