Twoja Historia

Portal dla tych, którzy wierzą, że przeszłość ma znaczenie. I że historia to sztuka dyskusji, a nie propagandy.

28 lipca. W 1942 roku Józef Stalin wydał rozkaz „Ani kroku do tyłu!”

Najważniejsze rocznice

Stalin, wydając rozkaz, chciał powstrzymać niekończący się odwrót Armii Czerwonej pod naporem Niemców.

fot.P.Fisxo/CC BY-SA 4.0 Stalin, wydając rozkaz, chciał powstrzymać niekończący się odwrót Armii Czerwonej pod naporem Niemców.

28 lipca 1942 roku Józef Stalin wydał rozkaz numer 227. Jest on znany jako rozkaz „Ani kroku do tyłu!”.

W lipcu 1942 roku położenie ZSRR było wyjątkowo trudne. Armia Czerwona ponosiła kolejne klęski w starciach z Niemcami, których operacja „Fall Blau”, obliczona na zdobycie Kaukazu i południowej Rosji, ruszyła 28 czerwca. Pod koniec lipca wojska niemieckie zbliżały się już do Stalingradu. W radzieckich szeregach tymczasem morale było słabe i szerzyły się dezercje.

Wydany przez występującego w roli Ludowego Komisarza Obrony Stalina rozkaz wyliczał dotychczasowe straty, jakie ZSRR poniósł w starciu z III Rzeszą. Raportował o utracie 70 milionów ludzi i dziesiątek ton zboża i wytapianych metali. Sprzeciwiał się też powszechnemu w Armii Czerwonej przekonaniu, że można wycofywać się przed Niemcami niemal bez końca. Żołnierzy i dowódców, którzy namawiali do odwrotu, określano w nim jako „panikarzy i tchórzy”.

Przywódca ZSRR w opozycji do nich wzywał do przyjęcia nowego wezwania, brzmiącego „ani kroku do tyłu!”. Tym, którzy decydowali się na odwrót bez rozkazu, groził odtąd sąd wojenny. Utworzono też „oddziały zaporowe”, które działały na tyłach „chwiejnych” dywizji. Miały one prawo rozstrzeliwać na miejscu wycofujących się bez rozkazu żołnierzy.