fot.Ádám Mányoki/domena publiczna Portret Franciszka Rakoczego.
Franciszek II Rakoczy (ur. 27 III 1676 w Borsi, zm. 8 IV 1735 w Rodosto) – książę Siedmiogrodu od 1704 roku. Syn księcia Franciszka I Rakoczego i Ilony Zrinyi. Z małżeństwa z Charlottą Hessen-Rheinfels miał synów: Leopolda (1696–1700), Józefa (1700–1738) i Jerzego (1701–1756) oraz córkę Charlotte (Sarolta, ur. 1708). Żadne z jego dzieci nie przedłużyło rodu i wygasł on ostatecznie w 1756 roku.
Osierocony wcześnie przez ojca, wychowywany był przez matkę, która w 1682 roku poślubiła przywódcę powstańców węgierskich przeciw Habsburgom, Imre Thökölya. W latach 1685–1688 przebywał w oblężonym przez wojska cesarskie, a bronionym przez jego matkę Munkaczu. Po kapitulacji twierdzy został wraz z matką i siostrą wywieziony pod strażą do Wiednia, a następnie umieszczony w kolegium jezuickim w Jindñchův Hradec w Czechach. Następnie studiował w Pradze, odbył też podróż po Włoszech. W 1694 roku ożenił się i osiadł w rodzinnym majątku.
Po wybuchu wojny o sukcesję hiszpańską starał się pozyskać pomoc Ludwika XIV do walki przeciw Habsburgom. W wyniku zdrady został aresztowany (18 IV 1701) i skazany na śmierć. Dzięki pomocy małżonki udało mu się uciec z twierdzy Wiener-Neustadt do Polski, gdzie znalazł schronienie w Brzeżanach, zamku Adama i Elżbiety Sieniawskich. Narodził się tam przez wiele lat trwający romans z Elżbietą Sieniawską, który okazał się pomocny w jego dalszych działaniach politycznych i militarnych. Nawiązał kontakt z Francją i pozyskał jej pomoc, a w 1703 roku stanął na czele antyhabsburskiego powstania na Węgrzech.
Wkrótce opanował Siedmiogród, którego sejm wybrał go księciem (6 VII 1704). W 1705 roku, wobec śmierci Leopolda I, sejm węgierski nie ogłosił królem jego syna Józefa, wybrał natomiast Franciszka Rakoczego na księcia Węgier i przywódcę państwa (17 IX). Gdy podejmowane próby porozumienia z Habsburgami zawiodły, Rakoczy doprowadził na sejmie w Ónod do ich detronizacji i ogłoszenia niepodległości Węgier (1707).
Starał się przywrócić tradycyjny ustrój węgierski i system prawny oraz swobody wyznaniowe. Prowadził umiarkowaną politykę społeczną. Długie lata wojny prowadzonej przy słabym poparciu zewnętrznym (pomoc francuska do 1707, głównie finansowa; pomoc polska w ludziach, sprzęcie wojennym oraz pośrednictwo dyplomatyczne; formalny sojusz z Rosją od 1707 bez praktycznego znaczenia) wyczerpały zasoby kraju. Armia, zorganizowana głównie z kuruców, cierpiąca na brak fachowego dowództwa, systematycznie topniała.
Po klęsce pod Romhány (22 I 1710) i coraz większych stratach terytorialnych wyjechał do Rosji celem pozyskania efektywnej pomocy od Piotra I. Tymczasem pozostawiony w kraju dowódca, Sándor Károlyi, zawarł układ pokojowy w Szatmár (30 IV 1711). Mimo honorowych warunków, pełnej amnestii dla księcia i pozostawienia jego majątków nigdy nie uznał układu i pozostał na emigracji. Nie skorzystał z propozycji cara osiedlenia się w Rosji. Do jesieni 1712 roku przebywał w Polsce, a następnie udał się do Francji. Przyjmowany z honorami przez Ludwika XIV rychło jednak stracił nadzieję na jego pomoc wobec pokoju w Rastatt (1714) i śmierci króla (1715).
Osiadł w klasztorze kamedułów w Grosbois, oddając się pracy pisarskiej. Po wybuchu nowej wojny Turcji z cesarstwem, w 1717 roku został zaproszony przez sułtana Ahmeda III do Turcji, z obietnicą uzyskania pomocy z zdobyciu Siedmiogrodu i Węgier oraz zachowania pełnej ich niepodległości. Wkrótce jednak po jego przybyciu zawarto układ pokojowy i plany przestały być aktualne. Zamieszkał w Rodosto na terytorium tureckim.
Był rzadkim w swojej epoce przykładem bohatera romantycznego, walczącego nie dla osobistych korzyści, lecz dla idei. Jednało mu to ogromną sympatię zarówno na Węgrzech, jak i w całej Europie. Zajmował się też twórczością literacką, z której na największą uwagę zasługują jego Pamiętniki oraz Wyznania.