„Słowo Ciałem się stało, a Wallenrod – Belwederem”. Jak należy rozumieć słynne hasło powstania listopadowego?
fot.domena publiczna Atak spiskowców na Belweder (fot. domena publiczna)
Celem nie było wyzwolenie ziem trzech zaborów, lecz przywrócenie stosowania praw zapisanych w Konstytucji Królestwa Polskiego, wielokrotnie łamanych przez cara. Powodzenie planu w decydującym stopniu zależało od tego, czy uda się zająć Belweder.
„Słowo Ciałem się stało, a Wallenrod – Belwederem”. To zdanie wypowiedziane po wybuchu powstania listopadowego 29 listopada 1830 roku, przypisywane Ludwikowi Nabielakowi lub Sewerynowi Goszczyńskiemu.
Słowa te były aluzją do Konrada Wallenroda Adama Mickiewicza. Bohater utworu, ukryty wśród wrogów, w odpowiedniej chwili wychodzi z cienia, aby zemścić się na zaborcach swojej ojczyzny. W tym wypadku Wallenrodami byli wszyscy spiskowcy zamierzający zabić wielkiego księcia Konstantego, który przebywał w pałacu w Belwederze. Można przypuszczać, że idea zakamuflowanej walki z caratem zyskała wielu zwolenników, szczególnie wśród cywilnych spiskowców, którzy mieli łatwy dostęp do ówczesnej literatury.
Do czego dążyli powstańcy listopadowi?
Celem spisku nie było wyzwolenie ziem polskich ze wszystkich trzech zaborów, lecz przywrócenie stosowania praw zapisanych w Konstytucji Królestwa Polskiego, wielokrotnie łamanych przez cara.
fot.Stefs, lic. GFDL Piotr Wysocki na pomniku w Warce (fot. Stefs, lic. GFDL).
W przysiędze składanej na ręce Piotra Wysockiego mówili, iż przysięgają „przed Bogiem i Ojczyzną naszą ujarzmioną, odartą z praw i przywilejów konstytucyjnych”. Wiedzieli, że nie jest możliwe jednoczesne występowanie przeciwko trzem zaborcom, więc za głównego przeciwnika uznali Rosję. Do spiskowców należeli: Józef Zaliwski, Piotr Urbański, Seweryn Goszczyński, Maurycy Mochnacki, Zenon Niemojewski, Ksawery Bronikowski i wielu innych.
W noc listopadową nie powiódł się zamiar opanowania Belwederu. Zadanie to mieli wykonać Nabielak i Goszczyński wraz z grupą cywilnych spiskowców.
Kim byli ludzie, którzy mieli zdobyć Belweder?
Ludwik Nabielak był poetą, działaczem politycznym i historykiem. Urodził się w Stobiernie na terenie Galicji, po skończeniu uniwersytetu we Lwowie przeniósł się do Warszawy, gdzie wziął udział w spisku podchorążych i wojnie polsko-rosyjskiej.
fot.domena publiczna Ludwik Nabielak (fot. domena publiczna)
Po upadku powstania przebywał w Paryżu, gdzie został członkiem Towarzystwa Demokratycznego, później zbliżył się do grupy towiańczyków i popierał ich poglądy. W 1848 roku wyjechał do Galicji, z której został wydalony. Następnie udał się do Pragi w związku z organizacją Legionu Mickiewicza. Zmarł w Paryżu w 1883 roku.
Seweryn Goszczyński (1801–1876) był poetą i organizatorem tajnych związków na ziemiach polskich. Po powstaniu listopadowym działał na terenie Galicji (organizator Stowarzyszenia Ludu Polskiego), a od 1838 roku przebywał na emigracji we Francji, gdzie był członkiem koła towiańczyków. Ostatnie lata życia spędził we Lwowie. Należał do przedstawicieli radykalnych społecznie tendencji polskiego romantyzmu.
Źródło:
Powyższy tekst ukazał się pierwotnie jako jedno z haseł Leksykonu polskich powiedzeń historycznych. Pozycja autorstwa Macieja Wilamowskiego, Konrada Wnęka i Lidii A. Zyblikiewicz została opublikowana nakładem wydawnictwa Znak w 1998 roku.
Tytuł, lead, ilustracje wraz z podpisami, wytłuszczenia, podział akapitów oraz śródtytuły pochodzą od redakcji. Tekst poddano podstawowej obróbce redakcyjnej.
Cyt: „Celem nie było wyzwolenie ziem trzech zaborów, lecz przywrócenie stosowania praw zapisanych w Konstytucji Królestwa Polskiego, wielokrotnie łamanych przez cara. ”
Bzdura! Celem powstania była niepodległość i odzyskanie ziem zabranych! Jesli autor powyższego cytatu nie wierzy, to niech sobie zajrzy do książek jednego z autorów tego powstania, Maurycego Mochnackiego. Garść cytatów:
a) Na zgromadzeniu podchorążych dnia 16 grudnia 1828 Karol Karsznicki stanowczo zdecydował wszystkich do zobowiązania się pod przysięgą, że wielkie dzieło oswobodzenia kraju do skutku doprowadzone zostanie
b) Sprzysiężenie (podchorążych) zamierzało dźwignąć kraj ojczysty z upadku Sprzysiężenie konspirowało przeciwko obcej przemocy
c) Jedynie tylko wskrzeszenie całej Polski zmienić zdoła teraźniejszy polityczny, naturze przeciwny, z dobrem ludzkości niezgodny kształt Europy
d) Odzyskać całość i niepodległość
e) Polska Jagiellonów i Batorego, którą wskrzesić postanowiliśmy
f) Celem – restauracja terytorialna; środkiem – rewolucja społeczna
g) W powstaniu restauracja terytorialna zależała na połączeniu z Królestwem Kongresowym zabranych gubernij w jedno ciało polityczne. Taki był cel 29 listopada.
h) Myśmy tylko dla zbawienia naszego kraju walczyli, bez żadnego względu na obce interesa
i) Celem powstania było rozszerzenie terytorialne kraju i jego niepodległość
j) Lud warszawski rozrywając broń z Arsenału nie upominał się o konstytucję, której nie rozumiał, lecz o Polskę, którą dobrze pojmował
k) Żadne swobody, żadne instytucje nie mogą osłodzić losu narodowi, który był wielki i potężny, który upadł i z upadku dźwignąć się przedsiębierze. Naród taki tylko w powstaniu żyć i rozumieć sam siebie może
l) Celem wojny było połączenie z Królestwem Polskim ziem zabranych, Litwy i Rusi
m) Lud i wojsko podniosło oręż dla oswobodzenia kraju
n) My nie powstawaliśmy dla przyjmowania łask i warunków Wielkiego Księcia, który jest jeńcem rewolucji, ale dla zbawienia Polski
o) Powstaniu tylko o ziemię idzie, i o nic, tylko o ziemię
p) Lud podnosząc broń przeciw wielkiemu księciu powstawał dla miłości ojczyzny
r) Po co szukać powodów do powstania w konstytucji, kiedy się one mieściły w ziemi, w pierwszym rozbiorze kraju, w pierwszej potrzebie ludu?
s) Zasadą powstania, myślą nieśmiertelną powstania był rok 1772, a nie rok 1815; była zatrata jestestwa politycznego w narodzie, a nie drobne miejscowe skutki tego nieszczęścia: cenzura, policja tajna, Newachowicz, brutalstwa wielkiego księcia i fiskalizm Lubeckiego. – 269!!! Tego rodzaju myślenie byłoby egoizmem KP względem pozostałych gubernii.
t) Konstytucja – dar obłudy, utwór chwilowego kaprysu samowładnej Północy, krótki przemijający umizg Aleksandra, którym chciał na moment pochlebić wyobrażeniom liberalnej Europy, miałby być celem, ponętą i nagrodą krwawego boju Polski z Moskwą? Jakaż małość pojęć! Jaka głęboka nieznajomość potrzeb, położenia i ducha narodowego!
u) Czy żeśmy nie chcieli wolnego, czystego powietrza? – 300
w) Jednym z prawdziwych powodów rewolucji był taki, że udać się mogła.
x) Tylko dla niepodległości powstaliśmy, nie przeciwko wewnętrznemu porządkowi u nas i gdzie indziej ustalonemu
y) Ideą powstania była restauracja terytorialna Polski, pojęta w duchu zapadłych czasów, Polski rycerskiej i chrześcijańskiej
z) Czy Warszawa tylko dla konstytucji powstała? Czy mieszkańcom Królestwa nie idzie o Polskę całą i niepodległą?