Katowice buntują się przeciw dekomunizacji. Zamiast wybitnego śląskiego pisarza, znowu Kaczyńscy

fot.Janusz Jurzyk, lic. CC BY 3.0 Plac Szewczyka nocą w 2006 roku.

Wojewoda śląski szykuje kolejną zmianę w ramach dekomunizacji. W Katowicach zamiast zasłużonego dla Śląska działacza i wybitnego intelektualisty, swój plac będą mieć Maria i Lech Kaczyńscy. Mieszkańcy miasta pytają „A co oni zrobili dla Śląska?” i urządzają demonstracje.

Decyzję o zmianie patrona placu przed głównym dworcem PKP w Katowicach z Wilhelma Szewczyka na Marię i Lecha Kaczyńskich podjął 13 grudnia 2017 roku wojewoda śląski Jarosław Wieczorek. Kontrowersje wywołał już tryb tej decyzji: kilka godzin wcześniej, gdy podczas konferencji prasowej przedstawiał zmiany nazw ulic, nie padło ani słowo o placu Szewczyka. Decyzja podobno została podjęta w ostatniej chwili, pod naciskiem IPNu.

Jak przypominają krytycy tej postaci, zmarły 26 lat temu Wilhelm Szewczyk pracował w Wydziale Informacji i Propagandy Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach, był członkiem Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach, a następnie Komitetu Wojewódzkiego PZPR i jego Egzekutywy. Ponad dwadzieścia lat był posłem na Sejm PRL. Ponadto przed wojną należał do ONRu, a w czasie II wojny światowej został wcielony do Wehrmachtu.

Przeciwnicy decyzji wojewody podkreślają jednak, że Szewczyk był jednak przede wszystkim wybitnym pisarzem i zasłużonym Ślązakiem. Wielu jest zaniepokojonych i oburzonych decyzją wojewody. „Wilhelm Szewczyk był nie tylko jednym z najważniejszych regionalnych pisarzy, ale też jednym z kluczowych śląskich intelektualistów. Jego olbrzymi dorobek literacki, publicystyczny, dziennikarski (…) sprawiają, że nie sposób myśleć o Śląsku, pomijając Wilhelma Szewczyka” – napisano w skierowanej do Wieczorka petycji.

Profesor Maciej Tramer z Instytutu Nauk o Literaturze Polskiej Uniwersytetu Śląskiego dodaje: „Można być pisarzem, który nie wystawia zza biurka nosa, ale można też jak Wilhelm Szewczyk, zaangażować całą swoją popularność, cały swój autorytet, żeby zrobić cokolwiek dla swojego Śląska (…)”.

fot.Jan Mehlich, lic. CC BY-SA 2.5 Popiersie Wilhelma Szewczyka w Galerii Artystycznej na placu Grunwaldzkim w Katowicach.

Już 15 grudnia kilkuset mieszkańców miasta zgromadziło się na placu, by bronić jego dotychczasowego patrona. Protest zorganizowały katowickie struktury Platformy Obywatelskiej. Pod petycją o przywrócenie nazwy placowi Szewczyka podpisało się sześć tysięcy katowiczan. Jeden z nich wypowiedział się dla Radia Rybnik: „Fakt zmiany był dokonany ponad głowami mieszkańców”. Uczestnicy zgromadzenia nosili kartki z napisem „Jestem na placu Szewczyka, nie Kaczyńskich”. Skandowali też: „To są nasze Katowice, nasze place i ulice”.

Nie odpuszczają także władze Katowic. 27 grudnia 2017 roku katowiccy radni złożyli petycję w Śląskim Urzędzie Wojewódzkim, a dzień później Rada Miasta Katowic podjęła na nadzwyczajnej sesji uchwałę, by decyzję wojewody zaskarżyć do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

Co Kaczyńscy zrobili dla Śląska?

Kontrowersje budzą też nowi patroni. Wojewoda Wieczorek pytany, dlaczego wybrał Marię i Lecha Kaczyńskich, wyraził przekonanie, że „para prezydencka (…) zasługuje na upamiętnienie”, a z wnioskiem o to wystąpiła grupa katowickich radnych. Katowiczanie jednak podnoszą głosy, że Kaczyńscy niczego dla Śląska nie zrobili. Pisarz Szczepan Twardoch tak podsumowuje sprawę: „Marii i Lechowi Kaczyńskim należy się pamięć (…). Jednak ten popis arogancji i głupoty wojewody Wieczorka ich pamięci nie służy. Jestem pewien, że tablice z nazwą placu będą niszczone. Kiedy PiS przestanie rządzić, nazwa placu bez wątpienia ulegnie zmianie, katowiczanie zaś tej nazwy po prostu nie zaakceptują.”

fot.Romancop, domena publiczna Familok w Czerwionce, w którym dzieciństwo i młodość spędził Wilhelm Szewczyk.

Przedstawiciele Nowoczesnej zaproponowali zmianę patrona na bardziej związanych z regionem poetów Tadeusza Różewicza, Feliksa Netza lub pisarza Horsta Bienka. Najciekawszą opcję przedstawił pisarz Waldemar Cichoń: „najlepiej byłoby (…) znaleźć… innego Szewczyka! (…) Jeśli zaś nie znajdziecie – to może być nawet Szewczyk Dratewka (…)”!

Liceum imienia Jadwigi Kaczyńskiej?

W związku z wydarzeniami w Katowicach o nazwę swojego liceum, konkursu poetyckiego i jednej z ulic boją się mieszkańcy Czerwionki-Leszczyn, rodzinnego miasta pisarza. Uczniowie tamtejszej szkoły żartują nawet, że wkrótce przemianowana zostanie na liceum im. Jadwigi Kaczyńskiej, bo trzeba jeszcze uhonorować jeszcze matkę prezesa Prawa i Sprawiedliwości.

19 grudnia do tamtejszego magistratu wpłynęło pismo ze Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego z pytaniem, jakie wydarzenie upamiętnia ulica Szewczyka oraz kto i kiedy nadał jej nazwę. Urzędnicy byli zdziwieni, bo w maju wysłali do wojewody śląskiego wykaz wszystkich nazw ulic z terenu miasta i gminy. Ulicy Szewczyka nie wskazano wtedy do zmiany.