fot.domena publiczna Świętosława Swatawa, obraz Jana Matejki (fot. domena publiczna)
Świętosława (Swatawa) (ur. ok. 1046/1048, zm. 1 IX 1126) – księżniczka polska, królowa Czech, żona księcia czeskiego, potem króla Wratysława II, córka Kazimierza I Odnowiciela i Dobroniegi Marii, córki Włodzimierza I Wielkiego, wielkiego księcia kijowskiego.
Pod koniec 1062 r. wydana została przez brata, Bolesława II Śmiałego, za księcia czeskiego Wratysława II. Związek małżeński przypieczętował pokój miedzy Polską a Czechami i zagwarantował Polsce neutralność Wratysława II w konflikcie z Niemcami. 15 VI 1086 r. wspólnie z mężem otrzymała koronę królewską. Po śmierci Wratysława II (14 I 1092) pozostała w Czechach. Pozbawiona znaczenia za rządów pasierba, Brzetysława II (1092-1100), osiadła zapewne w swoich dobrach ziemskich, położonych daleko od głównego ośrodka władzy.
Za następców Brzetysława uzyskała dość znaczne wpływy polityczne. Władcami Czech byli bowiem od 1101 r. synowie Świętosławy z jej małżeństwa z Wratysławem II: Borzywój II, Władysław I i Sobiesław I. W 1111 r. uczestniczyła w mediacjach pomiędzy Władysławem I a swoim bratankiem, księciem polskim Bolesławem III Krzywoustym, zakończonych odwołaniem z Polski jej najmłodszego syna Sobiesława i przekazaniem mu w zarząd okręgu grodowego. W 1125 r. w czasie śmiertelnej choroby Władysława I doprowadziła do pojednania miedzy zwaśnionymi braćmi i przyczyniła się do ustanowienia Sobiesława następcą na tronie książęcym w Czechach. Zmarła już za panowania Sobiesława I i pochowana została w ufundowanej przez siebie (wspólnie z mężem) kolegiacie wyszehradzkiej.