Najważniejsze rocznice

fot.domena publiczna Jan bez Ziemi podpisał Wielką Kartę Swobód pod naciskiem możnowładców.

15 czerwca 1215 roku król Anglii Jan bez Ziemi podpisał Wielką Kartę Swobód. Ograniczała ona władzę monarszą, gwarantując jego poddanym określone prawa, w tym zakaz więzienia i karania bez wyroku sądowego. Moment ten jest przez wielu uważany za początek brytyjskiej demokracji.

Dokument został wydany pod naciskiem możnowładztwa. Narastało niezadowolenie z samowolnych nieraz decyzji władcy, stawiającego się ponad prawem zwyczajowym i rządzącego zgodnie z zasadą „vis et voluntas”, czyli „siła i wola”. Bunt pogłębiały też klęski Jana na polu międzynarodowym – stracił on w poprzednich latach niemal wszystkie francuskie posiadłości Anglii na rzecz króla Francji, Filipa II. Wojna o ich zachowanie, wyczerpująca dla Anglii, doprowadziła do zwiększenia nakładanych przez władcę obciążeń podatkowych.

Wielka Karta Swobód zawierała szereg zapisów, regulujących uprawnienia i swobody baronów, duchownych i klas niższych. Ograniczała prawa króla w dziedzinie nakładania podatków. Na wybrane z nich musiał odtąd musiał uzyskać zgodę rady królestwa. Dodatkowo ustanawiała przywileje dla miast oraz dawała feudałom prawo oporu przeciwko władcy, który naruszał jej prawa.