Ludwik Niemiec (ur. ok. 805, zm. 28 VIII 876 we Frankfurcie n. Menem) – król wschodniofrankijski od 843 r. Trzeci syn Ludwika I Pobożnego, ojciec Karola III Grubego, Ludwika III Młodszego i Karlomana. Pochowany w opactwie w Lorsch.

W 826 r. objął jako król w posiadanie Bawarię (z Frankonią), która była mu przeznaczona w Ordinatio Imperii z 817 r. Pierwszym jego zadaniem było uporanie się z najazdami Bułgarów w latach 826-827. Jego główne siedziby znajdowały się we Frankfurcie nad Menem i w Ratyzbonie. Ożeniony z Hemmą, młodszą siostrą drugiej żony Ludwika Pobożnego – co z jednej strony było wyróżnieniem, a z drugiej stabilizowało jego stosunki z ojcem – Ludwik nie brał udziału w pierwszej fazie konfliktu swoich braci z ojcem.

W nowym podziale imperium z 831 r. otrzymał tereny, które stanowiły podstawę jego późniejszej monarchii wschodniofrankijskiej. Po zwycięstwie Lotara I nad ojcem (833), bracia przyznali Ludwikowi jeszcze Szwabię, Alzację, Turyngię i Saksonię. Odtąd tytułował się samodzielnym królem, bez powołania na cesarskie zwierzchnictwo swojego ojca. Traktaty w Verdun (843) i w Meersen (870) ostatecznie wydzieliły jego królestwo z imperium karolińskiego.

Długie panowanie Ludwika sprzyjało ugruntowaniu i stabilizacji władzy we wschodniej części dawnego imperium Karolingów, tam też najdłużej przetrwały stare struktury karolińskie. Dwór Ludwika nie gromadził takich znakomitości jak dwór Karola Łysego, ale we wspieranych przez niego klasztorach (Fulda, St. Gallen, St. Emmeramm w Ratyzbonie) bujnie kwitło życie umysłowe. Zainteresowania wschodnimi rubieżami państwa skupiały się głównie na Czechach i Morawach (pierwsze od czasów Karola Wielkiego, drugie od 822 znalazły się w luźnym związku z monarchią Karolingów). Próba zacieśnienia więzi z Czechami przez intensywną chrystianizację nie powiodła się, mimo ochrzczenia w Ratyzbonie w 845 r. czternastu książąt czeskich. Choć Ludwik pokonał Obodrytów i Wieletów, jego zwierzchnictwo nad Słowianami połabskimi było tylko formalne, a postępy chrystianizacji zostały zahamowane przez zniszczenie biskupstw w Hamburgu i Bremie.

Źródło:

Powyższe hasło ukazało się pierwotnie w publikacji książkowej pt. Słownik władców Europy średniowiecznej (Wydawnictwo Poznańskie 2005) pod redakcją Józefa Dobosza, przygotowanej przez historyków związanych z Uniwersytetem Adama Mickiewicza w Poznaniu i z Polską Akademią Nauk.

Autor hasła:

Dariusz A. Sikorski – doktor habilitowany, profesor UAM. Mediewista specjalizujący się we wczesnych dziejach Polski, a zwłaszcza historii Kościoła i religii. Autor prac Kościół w Polsce za Mieszka I i Bolesława Chrobrego, Wczesnopiastowska architektura sakralna czy Początki Kościoła w Polsce, a także popularnonaukowej książki Religie dawnych Słowian. Współautor „Słownika władców średniowiecznej Europy”.