Ludwik I Pobożny (ur. VI – VIII 778, zm. 20 VI 840) – cesarz 813 r. Najmłodszy syn Karola Wielkiego i Hildegardy, ojciec Lotara I, Pepina, Ludwika Niemca, Karola Łysego i Giseli. Pochowany w klasztorze Św. Arnulfa w Metzu.

W 781 r. został koronowany przez papieża Hadriana I i osadzony przez ojca na tronie w Akwitanii. Szczególnie poświęcał się rozbudowie organizacji kościelnej w swoim królestwie. Po śmierci starszych braci, Pepina (zm. 810) i Karola (zm. 811), został wyniesiony w 813 r. do godności współcesarza (koronowany w 816). Jego koncepcja polityczna – Renovatio Imperii Francorum – zakładała ujednolicenie imperium w duchu zasad chrześcijańskich, czego wyrazem była m.in. próba zastąpienia mnogich praw plemiennych przez nowe prawo oparte na zasadach biblijnych, które opracował biskup Agobard z Lyonu.

Przy współudziale Benedykta z Aniane kontynuował reformę Kościoła zapoczątkowaną przez swojego ojca. W Ordinatio Imperii (817) przeciwstawił tradycji podziału państwa między synów panującego nową zasadę, według której najstarszy syn, Lotar, został współcesarzem Ludwika i po jego śmierci miał objąć pełnię władzy w państwie, zaś młodsi bracia, podporządkowani mu, mieli zostać osadzeni na tronach królewskich w krajach o szczególnym znaczeniu w państwie, jak Akwitania i Bawaria. Gdy w 829 r. Ludwik nadał pochodzącemu z drugiego małżeństwa Karolowi Łysemu osobną dzielnicę, łamiąc tym samym swoje wcześniejsze postanowienia, wywołał bunt starszych synów. Ludwik został pokonany przez Lotara w 833 r. i zmuszony do publicznego pokajania się w Soissons, co równało się faktycznej rezygnacji z władzy.

Kryzysu państwa, spowodowanego wojną domową, nie udało mu się przezwyciężyć aż do śmierci. Pod panowaniem Ludwika nasilały się tendencje separatystyczne w państwie – Bretończycy ogłosili swoją niezależność, wybuchło powstanie Słowian nad Drawą i Sawą. Wewnętrzne walki o tron duński na pewien czas gwarantowały spokój na granicach północnych, ale już pod koniec panowania Ludwika nasiliła się ekspansja duńska. Ludwik nie zdołał ani pogłębić jedności państwa, ani zapobiec jego rozpadowi.

Literatura:

• G. Faber, Merowingowie i Karolingowie, Warszawa 1994, s. 183-192.

Źródło:

Powyższe hasło ukazało się pierwotnie w publikacji książkowej pt. Słownik władców Europy średniowiecznej (Wydawnictwo Poznańskie 2005) pod redakcją Józefa Dobosza, przygotowanej przez historyków związanych z Uniwersytetem Adama Mickiewicza w Poznaniu i z Polską Akademią Nauk.

Autor hasła:

Dariusz A. Sikorski – doktor habilitowany, profesor UAM. Mediewista specjalizujący się we wczesnych dziejach Polski, a zwłaszcza historii Kościoła i religii. Autor prac Kościół w Polsce za Mieszka I i Bolesława Chrobrego, Wczesnopiastowska architektura sakralna czy Początki Kościoła w Polsce, a także popularnonaukowej książki Religie dawnych Słowian. Współautor „Słownika władców średniowiecznej Europy”.