Twoja Historia

Portal dla tych, którzy wierzą, że przeszłość ma znaczenie. I że historia to sztuka dyskusji, a nie propagandy.

Koloman Uczony (król Węgier 1095-1116)

Koloman Uczony (fot. domena publiczna)

fot.domena publiczna Koloman Uczony (fot. domena publiczna)

Koloman Uczony (ur. przed 1074, zm. 3 II 1116) – król węgierski w latach 1095-1116 z dynastii Arpadów. Syn Gejzy I i Synadeny. W 1097 r. ożeniony z Buzillą, córką Rogera I, króla Sycylii, która urodziła mu dwóch synów: Stefana i Władysława, oraz w 1107 r. z Eufemią, córką Włodzimierza Monomacha, z którą doczekał się nieznanej z imienia córki oraz syna, Borysa Konrada.

Władysław I, sam nie mając męskiego potomka, pod koniec życia zamierzał oddać Kolomana do stanu duchownego, planując jego zamknięcie w klasztorze. Ten jednak w 1093 r. uciekł do Polski, szukając wsparcia na dworze Władysława Hermana. Otrzymawszy je, przybył na Węgry po śmierci Władysława (1095) i przejął władzę. Koloman zakończył rozpoczęte przez poprzednika zdobywanie Chorwacji, którą wraz z miastami dalmatyńskimi zajął w latach 1102-1105 po pokonaniu króla chorwackiego Piotra II.

Ogłaszając się królem Chorwacji i Dalmacji, Koloman starał się przestrzegać odrębności nowych prowincji od korony węgierskiej (unia personalna); nie ustrzegło to jednak Węgier przed długoletnim konfliktem z Wenecją. Niepowodzeniem skończyła się próba zawładnięcia Rusią Halicko-Włodzimierską (klęska Kolomana pod Przemyślem w 1099). Sytuację wewnętrzną skomplikował konflikt Kolomana z bratem Almosem, którego jeszcze Władysław I w 1091 r. osadził na tronie królewskim w części zdobytej Chorwacji (miedzy Drawą a Sawą).

Almos zabiegał o pomoc u Bolesława Krzywoustego, bezskutecznie jednak, gdyż polski książę zawarł wkrótce sojusz z Kolomanem. Obaj władcy mieli udzielać sobie pomocy przeciw agresywnym zamierzeniom Henryka V, obaj malkontenci (Almos i polski Zbigniew) szukali bowiem pomocy w Niemczech. Gdy w 1108 r. ruszyła wyprawa Henryka V na Węgry, zakończona całkowitą klęską, Krzywousty wywiązał się z sojuszniczych zobowiązań, uderzając na sprzymierzone z cesarstwem Czechy. Koloman pogodził się z bratem, przywołał go do kraju, a następnie w 1113 r. kazał oślepić wraz z kilkuletnim zaledwie synem Bélą. W podobny sposób Bolesław Krzywousty postąpił ze Zbigniewem.

Źródło:

Powyższe hasło ukazało się pierwotnie w publikacji książkowej pt. Słownik władców Europy średniowiecznej (Wydawnictwo Poznańskie 2005) pod redakcją Józefa Dobosza, przygotowanej przez historyków związanych z Uniwersytetem Adama Mickiewicza w Poznaniu i z Polską Akademią Nauk.

Autor hasła:

Jarosław Nikodem – doktor habilitowany, historyk mediewista, związany z Instytutem Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Autor prac poświęconych m. in. późnośredniowiecznej historii Polski i Litwy. Współautor „Słownika władców Europy średniowiecznej” oraz „Słownika władców Europy nowożytnej i najnowszej”.