fot.domena publiczna Karol V Mądry (fot. domena publiczna)
Karol V Mądry (ur. 21 I 1338 w Vincennes, zm. 16 IX 1380 w Beauté-sur-Marne) – Król Francji w latach 1364-1380 z dynastii Walezjuszy. Syn Jana II Dobrego i Bony Luksemburskiej. Żonaty z Joanną Burbońską, z którą miał synów – Karola VI i Ludwika, księcia Orleanu. Pochowany w opactwie Saint-Denis.
W 1349 r. otrzymał we władanie Delfinat (region w Burgundii) i jako pierwszy spośród francuskich następców tronu nosił tytuł delfina. W 1356 r. brał udział w bitwie pod Poitiers (wojna stuletnia), w której dostał się do niewoli angielskiej jego ojciec. Zostawszy regentem, Karol V uległ presji swych przeciwników politycznych i wydał (3 III 1357) „wielki ordonans”, w którym zobowiązał się podporządkować kontroli Stanów Generalnych. Zagrożony rewolucją komunalną pod wodzą Stefana Marcela, uciekł z Paryża w marcu 1358 r. Wkrótce wybuchło powstanie chłopów w Szampanii i Pikardii, zwane żakerią.
Bunt chłopski został stłumiony, a Karol Mądry doprowadził do obalenia władzy i do śmierci Stefana Marcela w Paryżu. Odrzucił roszczenia finansowe i terytorialne króla Anglii, zawarte w układzie londyńskim z marca 1359 r., co doprowadziło do odnowienia działań wojennych. Zmiana taktyki wojennej Francuzów przyniosła efekty, co skłoniło Edwarda III do złagodzenia warunków traktatu (okup za Jana Dobrego zmniejszono do 3 mln talarów), a Francja zrzekła się Akwitanii i niewielkich terytoriów północnych (pokój w Brétigny, 1360).
Po śmierci Jana II Dobrego (8 IV 1364) Karol V został królem Francji. W 1364 r. pokonał króla Nawarry Karola Złego i odebrał mu jego posiadłości w Normandii, oddając zarazem baronię Montpellier. W 1365 r. traktatem w Guerande zakończył wojnę domową w Bretanii, przyjmując hołd lenny Jana Montforta. By uwolnić kraj od łupiestw bezczynnych wojsk (tzw. wielkich kompanii), wysłał je na wojnę domową w Kastylii (1366-1369). W 1368 r. wznowił wojnę z Anglikami, ograniczając ich wpływy do Guyenne i Calais. W 1378 r. odebrał też Karolowi Złemu Montpellier i resztę posiadłości w Normandii. W 1378 r. doprowadził do schizmy w Kościele katolickim, popierając wybór na papieża Klemensa VII przeciw Urbanowi VI.
Karol V był świetnym administratorem i dyplomata. W jego otoczeniu przebywali nie tylko żołnierze (Du Guesclin), ale też uczeni (Mikołaj Oresme). Prowadził działalność budowlaną (m.in. rekonstrukcję Luwru). Otaczał opieką Żydów i hamował działalność inkwizycji w Langwedocji.