Najważniejsze rocznice

fot.Jan Matejko/domena publiczna Unia z 1569 roku zacieśniła związek między Polską i Litwą, tworząc między innymi wspólny dla nich Sejm.

1 lipca 1569 roku zaprzysiężono akt unii polsko-litewskiej, uchwalony 28 czerwca. W jej wyniku powstała Rzeczpospolita Obojga Narodów – państwo, w którym wspólny był nie tylko monarcha, ale także Sejm, herb, waluta, polityka zagraniczna i obronna.

Starania o zacieśnienie związku Polski i Litwy trwały od początku rządów Zygmunta Augusta. Obawiano się, że może się on rozpaść po bezpotomnej śmierci króla i próbowano zawczasu temu zaradzić. W połowie XV wieku obydwa państwa zachowywały daleko idącą odrębność ustrojową i administracyjną.

Kolejne reformy ostatniego Jagiellona stopniowo zbliżały do siebie obydwa państwa. Na korzyść unii zadziałała także sytuacja międzynarodowa, a zwłaszcza zagrożenie dla Wielkiego Księstwa Litewskiego ze strony Rosji pod rządami Iwana IV Groźnego.

Obrady prowadzące do zawarcia nowej unii rozpoczęły się w styczniu 1569 roku. Prowadziły je równolegle sejmy koronny i litewski. Początkowo znaczny opór stawiała litewska magnateria; opuścili oni nawet obrady i wrócili dopiero, kiedy sejm koronny przegłosował inkorporację ziem ruskich do Korony.

Akt uchwalony 28 czerwca i zaprzysiężony 1 lipca (kiedy także nastąpiła wymiana dokumentów) tworzył praktycznie jedno państwo w miejsce dwóch poprzednich. Zdecydowano jednak o zachowaniu odrębnego skarbu, urzędów, wojska i sądownictwa. W tym kształcie Rzeczpospolita Obojga Narodów przetrwała do rozbiorów.

1 lipca 1980 roku polskie władze przeprowadziły nieformalną podwyżkę cen na niektóre gatunki mięsa i wędlin, przesuwając je do sprzedaży w ­ sklepach komercyjnych (tzw. rozszerzona sprzedaż komercyjna) oraz wprowadzając ceny komercyjne na mięso i wędliny sprzedawane w bufetach i stołówkach zakładowych.

Decyzja ta wywołała ogromne oburzenie społeczeństwa, które o podwyżce nie zostało oficjalnie poinformowane. Jeszcze tego samego dnia wybuchły pierwsze strajki (m.in. w Warszawie, Ursusie, Sanoku i Tarnowie), które zapoczątkowały, trwający ponad dwa miesiące, okres masowych protestów społecznych, zwany potocznie Polskim Sierpniem (notka autorstwa dr. hab. Zdzisława Zblewskiego).