Najważniejsze rocznice

fot.NAC/domena publiczna Rita Gorgonowa wraz z adwokatem w trakcie procesu.

W nocy z 30 na 31 grudnia 1931 roku we Lwowie zginęła 17-letnia Elżbieta Zaremba. O jej zamordowanie oskarżono guwernantkę i kochankę jej ojca, Ritę Gorgonową.

Ojciec Elżbiety, znany budowniczy i inżynier Henryk Zaremba, zatrudnił Gorgonową – znacznie młodszą od siebie Dalmatynkę – w 1924 roku. Wkrótce narodził się między nimi romans. W 1931 roku uczucie jednak znacznie osłabło, a dorastająca córka namawiała rodzica do zerwania związku.

Jako pierwszy zbrodnię zauważył młodszy brat ofiary, Staś, zaalarmowany wyciem psa. Policja dość szybko wpadła na trop Gorgonowej. Wskazywały na nią liczne poszlaki, brak jednak było twardych dowodów. Mimo to kobieta została szybko osądzona przez prasę. Mimo, że w jej obronie wystąpiła między innymi Irena Krzywicka, Ritę postawiono przed sądem i w 1932 roku została skazana na karę śmierci. Wyroku nie wykonano, a po wznowieniu procesu w Krakowie sankcję znacznie obniżono, zamieniając ją na osiem lat pozbawienia wolności.

Proces Gorgonowej był jednym z najgłośniejszych procesów w II RP. Wzbudził ogromne zainteresowanie prasy. W jego trakcie doszło jednak do wielu zaniedbań; dzisiaj wskazuje się, że Rita mogła zostać niewinnie skazana. Jej córka i wnuczka w 2016 roku zapowiedziały, że będą dążyły do rewizji wyroku.

31 grudnia 1944 roku Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego został przekształcony w Rząd Tymczasowy Rzeczypospolitej Polskiej.
Powołanie tego rządu, w którym, podobnie jak w PKWN, zasiadali wyłącznie komuniści lub osoby ściśle od nich uzależnione, stanowiło sygnał, że Stalin, nie oglądając się na stanowisko mocarstw zachodnich, prowadzi w Polsce politykę faktów dokonanych i dąży do zainstalowania w Warszawie posłusznych sobie władz (notka autorstwa dr. hab. Zdzisława Zblewskiego).